ANGIELSCY NONKONFORMIŚCI I ICH WPŁYW NA AMERYKĘ

    Historia pierwszego święta Dziękczynienia sięga 1608 roku, kiedy grupa ludzi zwana separatystami, prześladowana za tworzenie kościoła odrębnego od Kościoła Anglikańskiego, opuściła swoją ojczyznę, aby osiedlić się w Holandii. Tam znaleźli religijną wolność, lecz także ubóstwo i świecką kulturę. Po poszukiwaniach Boskiego kierownictwa, angielscy separatyści - zwani później Pielgrzymami z Plymouth - odpłynęli z Holandii w 1620 roku, statkiem Mayflower. Wiara odegrała decydującą rolę w tworzeniu się tego narodu. W wyniku porozumienia podpisanego przez wszystkich na statku Mayflower, został sformowany pierwszy rząd Ameryki, wybrany z ludu i przez lud. To stworzyło podwaliny dla zasad zawartych później w nowych konstytucjach, stanowej oraz federalnej, niezależnej Ameryki.

    Dobrze znani nonkonformiści, George Fox, założyciel kwakrów, John Bunyan, Richard Baxter, i inni świeccy, oraz liczni duchowni nie znajdowali już dłużej w Kościele anglikańskim wolności religijnej, która istniała przez pewien czas. Nakładano surowe kary za uczestniczenie w nabożeństwach oraz praktykach religijnych niezgodnych z nakazami Kościoła anglikańskiego. Tysiące dysydentów musiało się ukrywać lub zostało uwięzionych. John Bunyan napisał Wędrówkę pielgrzyma będąc w więzieniu. William Penn został jednym z najbardziej aktywnych szermierzy kwakrów, ruchu, który stał się rosnącą siłą w kolonialnej Ameryce - Przegląd, 1998 rok.

    Kolonia Plymouth, stan Massachusetts. - Jak w przypadku większości kolonii założonych na podstawach religijnych, kolonia Pielgrzymów na początku miała charakter komunistyczny. Kapitał na założenie kolonii został udzielony przez Kupców akcjonariuszy - przedsięwzięcie handlowe, w którym korzyści miały pochodzić ze sprzedaży skór bobrów, drewna, itd. zbieranych i odsyłanych przez kolonistów. Wspólnota z Plymouth uzgodniła, że wszystkie zyski pochodzące z handlu i pracy miały być wspólne aż do końca siódmego roku, i żadne przedsiębiorstwo nie mogło być założone przez osadników dla swej własnej korzyści. System ziemski był w pełni komunistyczny, wszystka ziemia była własnością wspólnoty, a zatem praca z nią związana była dla wspólnego dobra. Ludzie byli sumienni, pełni społecznego ducha, sympatii i wzajemnej użyteczności, lecz pomimo tego, ich uczciwa próba wprowadzenia komunizmu nie powiodła się. Mężczyźni byli niezadowoleni z faktu, że ich żony musiały pracować dla innych ludzi i narzekali, że nie mogą zlecać wykonania pracy swoim sługom, którzy przybyli razem z nimi i byli dla nich ciężarem bez właściwego wynagrodzenia strat. Na wiosnę trzeciego roku każdy otrzymał małą działkę ziemi pod uprawę kukurydzy dla siebie. Przydział był jedynie na bieżący użytek, a nie na własność dziedziczną, lecz o wartości tej dodatkowej zachęty przekonano się natychmiast. Mężczyźni pracowali intensywniej, a kobiety i dzieci szły chętnie do pracy na własnym kawałku ziemi.

    A oto opis systemu ekonomicznego Plantacji Plymouth dostarczony przez C.W. Eliota:

    Pielgrzymi byli prostymi, ciężko pracującymi ludźmi, którzy pracowali własnymi rękoma i spodziewali się zarobić na swoje utrzymanie jako 'plantatorzy'. Utrzymywali się z pracy na roli, rybołówstwa, łowiectwa oraz drobnego handlu w nowej kolonii. Oni przybyli z Anglii na mocy porozumienia, które miało zarządzać działaniem (wspólnego) towarzystwa akcyjnego, w którym udziały miały dwie klasy ludzi, pierwsza zwana 'akcjonariuszami', druga 'plantatorami'. Akcjonariusze udzielili jedynie swego kapitału na pełny ekwipunek wyprawy. Plantatorzy byli ludźmi, którzy przebyli ocean i mieli ponosić trud i niewygody wyprawy. Oni mogli zainwestować swój kapitał w przedsięwzięcie lub nie. Niektórzy nabyli udziały wspólnego towarzystwa akcyjnego jako akcjonariusze przez udzielenie pieniędzy lub ich wartości w postaci towaru, lecz większa część miała udział tylko jako plantatorzy. Każdy plantator od 16 roku życia otrzymał pojedynczy udział w towarzystwie akcyjnym, oceniany na 10 funtów. Plantator, który przywiózł ze sobą żonę i dzieci oraz sług, mógł otrzymać udział na każdą osobę od 16 roku życia wzwyż, oraz na co drugie dziecko od 10 do 16 roku życia. Każde dziecko poniżej 10 roku życia, które było na statku, miało otrzymać w ostatecznym podziale gruntów towarzystwa 50 akrów nienawożonej ziemi. Wszyscy plantatorzy mieli być żywieni i ubierani spoza wspólnych zapasów i dóbr towarzystwa. Każdy plantator miał pracować cztery dni w tygodniu dla towarzystwa, a dwa dla siebie i rodziny. Pod koniec siedmioletniego okresu każdy plantator, który był głową rodziny lub grupy, miał posiadać dom i ogród zajmowany przez niego i rodzinę. Przedsięwzięcie zapoczątkowane na takich warunkach było przykładem aktywnej współpracy i spółdzielczego zarządzania przez krótki okres, przy końcu którego każda głowa rodziny miała mieć dom i ogród. - (Droga do Pokoju, strona 169-ta).

    W celu ochrony kolonii, każdy obywatel zdolny do służby miał nosić broń. Każdy młody człowiek uczył się obsługi prostej broni, która była wtedy dostępna na polowania lub na wypadek wojny. Pielgrzymi zapoczątkowali w Nowej Anglii system wojskowy, będący prototypem godnej podziwu organizacji militarnej w republikańskiej Szwajcarii (źródło jak niżej, strona 174).

    W czwartym roku system oparty na wspólnocie został jeszcze bardziej ograniczony. Każdej rodzinie przyznano w wieczne posiadanie działkę ziemi wielkości jednego akra na osobę, możliwie jak najbliżej miasta. Stopniowo przygotowywano miejsce, aby wesprzeć przedsięwzięcie skupu zwierzęcych futer. W 1626 roku Kupcy akcjonariusze sprzedali swoje prawa do plantacji Izaakowi Allertonowi, i kilku osobom z nim związanym, za 1800 funtów. Wtedy wszystkie "głowy rodzin oraz zdolni, młodzi ludzie w kolonii" stali się partnerami. Ziemia oraz bydło zostało podzielone i każdy drogą losowania otrzymał 20 akrów ziemi. Bradford, Allerton, Standish, Winslow, Brewster i trzech innych przyjęło odpowiedzialność za długi kolonii i wynajęło rzemiosło całej społeczności na pewien okres, aby umożliwić jej spłatę długów. Wówczas społeczność kolonii zupełnie zerwała z komunistyczną tradycją i weszła w kapitalistyczny etap organizacji społecznej, który wciąż jest wybitną cechą amerykańskiego życia.

- Encyklopedia Religii i Etyki, tom X, strony 32 i 33

SB ’01,85-86.

Wróć do Archiwum