NIEKTÓRE MYŚLI NA 17-TY ROZDZIAŁ OBJAWIENIA
(P 1929, 69)
NASZYM zamiarem nie jest, aby w tym artykule zupełnie wytłumaczyć 17-ty rozdział Objawienia. Ale raczej naszym zamiarem jest aby przedstawić tutaj niektóre ogólne myśli tegoż rozdziału, a również aby wyjaśnić niektóre rzeczy tam zawarte, a które stały się nam jasne w ostatnim czasie (około l lutego 1929). W tomie VII str. 313 i 314 znajduje się list brata Driscoll, który będąc dyrektorem publikacji brata Russell'a, podaje ostatnią myśl "onego sługi" na prawdopodobne znaczenie Obj. 17:9-11. Ten list pokazuje, że miał on trzy prawdopodobne myśli na te ustępy; a potem podaje tę najprawdopodobniejszą z tych trzech swoich myśli, do której jednak nie miał zupełnego zaufania czy to się wypełni lub nie. Radzimy, aby wszyscy, o ile to możebne, przeczytali ten list. Późno w lecie 1916, brat Russell powiedział w jadalni w Betel, że nie myśli, aby był już czas do napisania obiecanego wyjaśnienia księgi Objawienia, ponieważ gdyby już był czas, to on by zrozumiał wszystko znajdujące się w tej księdze, podczas gdy on jeszcze nie rozumiał w niej czterech rzeczy, a mianowicie: (1) klucza do tej księgi; (2) znaczenia liczby 666 (przez to pokazał, że porzucił myśl adwentystów, której przedtem się trzymał, to jest liczbę sumy łacińskich liter w tytule Vicarius Filii Dei - zastępca Syna Bożego, wyrzeźbionych na koronie papieża); (3) 1,600 stajan; i (4) Obj. 17:9-11. Powiedział on także, że jeśli te rzeczy nie staną się jasne dla niego, to będzie dowodem iż jest wolą Bożą, aby nie pisał obiecanego wyjaśnienia tej księgi.
(2) Od jego śmierci wszystkie cztery rzeczy stały się jasne wydawcy tego pisma. Tymczasowo i ogólnie trzymał się tego tłumaczenia, jakie dał brat Russell przez brata Driscoll, określonego w wspomnianym liście lecz milczał na te rzeczy, naśladując przykład brata Russell'a, aby nie uczyć ich aż się wypełnią, ponieważ do tego czasu nie można było udowodnić, że są prawdziwe, a mogłyby się okazać, jak mówił "ów sługa," iż są spekulacją. Lecz wypadki, jakie miały niedawno miejsce w połączeniu z odzyskaną świecką władzą papieża, wierzymy, iż dają nam brakujące ogniwa do wypełnienia Obj. 17:9-11, i dlatego czujemy się bezpieczni w ogłoszeniu, że ogólne przepowiednie br. Russell'a sprawdziły się, z powodu tych wypełnionych wypadków - co jest jeszcze jednym dowodem, że Bóg z łaski Swej obdarzył go specjalnym światłem, między którym jest i przepowiadanie przyszłości. On niezawodnie był tym sługą, pomimo wszelkich sprzeciwów pochodzących od Wielkiego Grona i od przesiewaczy Wtórej Śmierci, których sprzeciwiania nawet dowodzą prawdziwości jego poglądu.
IDENTYCZNOŚĆ NAUCZAJĄCEGO ANIOŁA
(3) Większość tego rozdziału została określona w ogólnych zarysach w tomie II, III i IV i w różnych artykułach Strażnic brata Russell'a. Lecz wiele szczegółów on nie wyjaśnił, ponieważ nie był jeszcze czas na to. Streszczenie większości tych myśli znajdujemy w komentarzu, lecz niektóre z tych rzeczy stały się mniej więcej niejasne dla niejednych z miłego ludu Bożego, a to z powodu błędnych tłumaczeń księgi Objawienia w książkach Towarzystwa, P. B. I. i Olsona. Jedno z tych niejasnych tłumaczeń jest względem anioła (z wier. 1), którego objaśnienie tworzy zawartość 17-go rozdziału Objawienia. Brat Russell właściwie wytłumaczył siedem aniołów z siedmiu czaszami, wyobrażających lud Boży w czasie Żniwa, podczas gdy tom VII wyjaśnia, że aniołem z wiersza 1-go jest tom VII, tj. ta część, która wyjaśnia Objawienie. Rozumiemy, tak jak brat Russell rozumiał, który osobiście dał nam swoją myśl odnośnie tego, że siedem czasz wyobraża siedem tomów. Za jego czasów nie można było tego rozumieć, że czasze - "ku strofowaniu" - wyobrażają nauki zbijające błąd; misy - "ku naprawie" - wyobrażają nauki naprawiające błąd i złe postępki; kubki - "ku nauce" - wyobrażają nauki doktryn; łyżki - ''ćwiczenia w sprawiedliwości" r - wyobrażają nauki o cnotach i obowiązkach, czyli naukę świątobliwego życia. (Iz. 52:11; 2 Tym. 3:15-17). To stało się jasnym dla nas w r. 1923, co też przedstawiliśmy w specjalnym angielskim artykule w owym roku. W polskim zob. Ter. Prawda No. 44, str. 9. Dlatego rozumiemy, że aniołowie wylewający siedem czasz ( Obj. roz. 15 i 16), wyobrażają lud Boży, mający zdolność do dawania, wyjaśnienia, dyskutowania, obrabiania itd. zbijających nauk siedmiu tomów. Nie tylko, że anioł w 17 rozdziale Objawienia nie jest tomem VII, lecz nie jest nawet ludem Bożym w dawaniu, wyjaśnianiu, dyskutowaniu i obrabianiu zbijających nauk tomu VII, lecz wyobraża lud Boży, mający zdolność w dawaniu, wyjaśnieniu, dyskutowaniu i obrabianiu zbijających nauk tomu III, co też ufamy, że ten artykuł wykaże.
(4) Nasza definicja nie ogranicza się jedynie do wylania, zbijających nauk tomów, lecz rozumiemy, iż także zawiera w sobie to wszystko, co jest pokrewne do rzeczy tego przedmiotu tam traktowanych. Na przykład ani tom III, ani żaden z tomów nie wyjaśnia, jak długą będzie godzina, podczas której ósmy król i dziesięć rogów będą razem wykonywać władzę i autorytet. Lecz dalej w tym artykule, w naszym wyjaśnieniu pokrewnych rzeczy do tomu III, my, jako jeden z ludu Bożego, wylewający czaszę, podamy długość tej godziny; a inni z ludu Bożego przyłączą się potem do nas w wylewaniu tej części zbijających nauk mających pokrewieństwo do tomu III. Długość tej godziny ma być ogłoszona jako przepowiednia, według podania anioła i z tej właśnie przyczyny i przyczyn danych w wierszach 13-17, ogłaszamy ten artykuł; w innym razie moglibyśmy pozostawić ten przedmiot aż do symbolicznego trzęsienia ziemi, kiedy jeżeli Bóg dozwoli, napiszemy nasze obiecane wyjaśnienie do Objawienia. Nie tylko, że tom III str. 11-248 pokrywa w ogólny sposób główne zarysy Objawienia z rozdziałów 12, 13 i 17, lecz szczególnie na str. 135 znajdujemy rysunek, który daje nam częściowo klucz do siedmio-głowej i dziesięcio-rożnej bestji z 17-go rozdziału Objawienia, i dosyć zupełny klucz do siedmio-głowych i dziesięcio-rożnych bestyj z Objawienia z rozdziałów 12 i 13. Prosimy o zobaczenie rysunku na str. 135.
(5) Powyższa wzmianka prowadzi nas do jeszcze innego zastanowienia, które musi być zapamiętane abyśmy mogli jasno patrzeć na przedmiot zapisany w księgach Daniela o dziesięcio-rożnej (jedenasto-rożnej jeżeli będziemy liczyć mały róg papieski) bestji i trzech siedmio-głowych i dziesięcio-rożnych bestji z rozdziałów 12, 13 i 17 Objawienia. Gdy w ogólności wyobrażają one Rzym, to wyobrażają go z czterech różnych punktów widzenia. Dziesięć rogów bestji Daniela nie są tymi samymi rogami trzech bestyj w Objawieniu. Także siedem głów bestyj w Obj. 12 i 13 nie są tymi samymi głowami bestyj w Obj. 17, choć podobne są do siebie. Rysunek brata Russell'a (tom III str. 135) pokazuje, iż on tam liczy rzymską republikę jako pierwszą głowę i to jest prawdziwem odnośnie bestji z rozdziałów 12 i 13 Objawienia, lecz nie jest właściwym odnośnie bestji z Obj. 17. Ktoś mógłby się zapytać, dlaczego robimy różnice między dziesięcioma (raczej jedenastoma) rogami bestji Daniela, a dziesięcioma rogami trzech bestyj z Objawienia? Odpowiadamy, że dziesięć rogów trzech bestyj z Objawienia są współczesne (Obj. 17:12-17), podczas gdy ten fakt, iż trzy rogi bestji Daniela zostały wyłamane, ażeby zrobić miejsce dla małego roga, dowodzi, że wszystkie rogi bestji Daniela nie były współczesne lecz następcze, tak jak siedem głów trzech bestyj z Objawienia nie były współczesnymi lecz następczymi głowami. Dalej większość rogów Daniela już nie egzystuje, podczas gdy dziesięć rogów bestyj z Objawienia wszystkie teraz egzystują. W krótkości możemy powiedzieć, że rogi bestji Daniela wyobrażają mocarstwa, które następowały jedno po drugim i które panowały we Włoszech, w Rzymie lub poza Rzymem, gdy zaś dziesięć rogów trzech bestyj z Objawienia wyobrażają dziesięć grup narodów językowych Europy, które w większości czasu panowały współcześnie. (Zach. 8:23). Łączność pokazuje, że ten ustęp stosuje się do końca tego wieku. Europa przez setki lat składała się z więcej niż dziesięć narodów; a i teraz znajduje się w niej więcej aniżeli dwadzieścia różnych narodów. Lecz przez setki lat Europa składała się i jeszcze się składa (jak mówi Zachariasz) z dziesięciu narodów językowych - "dziesięć mężów ze wszystkich języków (europejskich) narodów," a Izrael z jego narodowym językiem hebrajskim, chociaż posiada obywatelstwo we wszystkich narodach, stanowi jedenastego męża tego samego wiersza. Te dziesięć narodów językowych są jak następuje: Grecki, Turecki, Słowiański, Madziarski, Skandynawski, Angielski, Hiszpański, Francuski, Germański i Włoski. Oprócz rozrzuconego Izraela nie znajduje się w Europie więcej grup językowych, oprócz tych dziesięciu. Tak więc Zachariasz 8:23 daje nam klucz do dziesięciu rogów trzech bestyj z Objawienia. Co się zaś tyczy jedenastu rogów z księgi Daniela 7:7, 8 to są jak następuje: (1) Republika Rzymska, (2) Cesarstwo Rzymskie, (3) Zachodnie Cesarstwo, (4) Królestwo Heruli, (5) Królestwo Ostrogotów, (6) Papiestwo, (7) Egzarchat Raweński, (8) Królestwo Longobardów, (9) Święte Państwo Rzymskie, (10) Królestwo Neapolu, (11) Królestwo Włoch.
(6) Lecz ktoś mógłby się zapytać, dlaczego jest różnica między siedmioma głowami bestyj z Obj.12 i 13, a siedmioma głowami bestji z Obj. 17? Odpowiadamy, że z rysunku br. Russell'a widzimy, iż Rzym jako Republika był pierwszą głową z Obj. 12 i 13. Lecz to nie może być prawdą względem pierwszej głowy Obj. 17; ponieważ Rzym jako Republika przestał egzystować na 30 lat przed narodzeniem się naszego Pana. August był pierwszym władcą cesarstwa rzymskiego (nie republiki), a Tyberiusz, jego następca, był już na tronie cesarskim kilka lat przed chrztem i śmiercią naszego Pana (Łuk. 2:1, 3:1 - 3), podczas gdy według Obj. 17:9, 10, Kościół rzym. kat., który powstał dopiero po trzech stuleciach później, siedział na wszystkich siedmiu głowach bestji z Obj. 17, tj. był popierany przez te wszystkie siedem głów. Dlatego pierwsza głowa bestji z Obj. 17, musiała powstać długo po egzystencji Rzymu jako Republiki. Oprócz tego nie było to prędzej aż ustało prześladowanie za Dyoklecyana, a było to R. P. 313, kiedy Kościół rzym. kat. zaczął być popierany przez cesarstwo rzymskie, tj. po przyjściu na tron pierwszego chrześcijańskiego cesarza Konstantyna. Odtąd pogańskie Cesarstwo Rzymskie zamieniło się na t. zw. Chrześcijańskie Cesarstwo Rzymskie i odtąd datuje się siedzenia Kościoła rzym. kat. na pierwszej głowie, na której usiadł. Dlatego z punktu widzenia Obj. 17, pierwszą głową tej bestji było chrześcijańskie Cesarstwo Rzymskie. Następne pięć głów bestji są jak następuje: Zachodnie Państwo, Królestwo Heruli, Królestwo Ostrogotów, Papiestwo i Królestwo Włoch; ostatnie było ustanowione przez dom Sabaudzki (Savoy) w roku 1870, a które jak br. Russell dobrze nauczał, jest siódmą głową bestji z Obj. 12 i 13. Znaczna różnica zachodzi między Danielową bestją o jedenastu rogach, a siedmioma głowami trzech bestji z Objawienia, a mianowicie: wszystkie z tych głów panowały w Rzymie, lecz nie wszystkie rogi Daniela panowały w Rzymie. Niektóre z nich panowały, inne nie, chociaż wszystkie panowały we Włoszech.
SIÓDMA GŁOWA Z OBJAWIENIA ROZ. 17
(7) Co jest siódmą głową bestji z Obj. 17? Ta głowa musiała przyjść do egzystencji na wiele lat po roku 1870; ponieważ anioł podaje od 1791-1914 (Obj. 17:10), że szósta głowa- Królestwo Włoskie, przedstawione przez siódme głowy bestyj z Obj 12 i 13 - była w egzystencji i wykażemy, że w ostatnim czasie ustanowione Państwo Watykańskie jest ósmą głową, dlatego też i siódma już być musiała. Która więc jest ta siódma głowa? Odpowiadamy, że jest nią Państwo Włoskie Faszystów, które po obaleniu włoskiej konstytucji przyjętej przez Dom Sabaudzki i po zniszczeniu parlamentaryzmu, głównej części Królestwa Włoskiego, zorganizowało zupełnie inną formę rządu od owej monarchicznej, założonej przez Dom Sabaudzki. Ustanowienie tego rządu nastąpiło po rewolucji faszystowskiej, kiedy to w dniu 27 października 1922, "czarno koszulowcy" pomaszerowali na Rzym i zajęli go. Odtąd datuje się inne królestwo, które jest siódmą głową bestji z Obj. 17. Z punktu zapatrywania na obrazy z Obj. 12 i 13, począwszy z Republiką Rzymską, gdy Rzym po pierwszy raz został zauważony w proroctwie, one kończą się w początku ucisku w 1914 i nie posiadają w sobie Królestwa Włoskich Faszystów; podczas gdy z punktu zapatrywania na obraz z Obj. 17, który obejmuje wyłącznie okres Kościoła rzym. kat., w którym ten Kościół był podtrzymywany przez Państwo Rzymskie (niewiasta siedząca na siedmiu głowach), zaczyna się od czasu Konstantyna, krótko po R.P. 313 i kończy się zniszczeniem wszetecznicy w Armagedonie. Z tego ostatniego punktu zapatrywania rozumiemy, że Królestwo Włoskich Faszystów jest siódmą głową, a w ostatnim czasie ustanowione Państwo Watykańskie jest ósmą głową bestji z Obj. 17.
(8) Znajdują się także przeciwne wyrażenia, które muszą być dobrze zapamiętane odnośnie przedmiotu o bestjach w Objawieniu. Jednym z nich jest to, co następuje: Gdy w Obj. 12, 13 i 16 Państwo Rzymskie, jako władza polityczna w różnych jego fazach, jest nazwane smokiem, to począwszy od Obj.13 i odtąd zawsze jest zwane bestją i odnosi się do jego egzystencji w papiestwie, jako jednej z jego (Państwa Rzymskiego) głów. Dlatego od Ob. 12 władza cywilna różniąca się od papiestwa nazwana jest smokiem, podczas gdy w przeciwieństwie do papiestwa od Obj. 13 jest niezmiennie nazywana bestją. Ten kontrast można szczególnie zauważyć między rozdziałami 12 i 13, także w rozdziale 13, a także jest bardzo jasnym w Obj. 16:13, jak również widziane jest częściowo w Psalmie 91:13. To samo stosuje się do rozdziału 17. Tak więc szósta głowa bestyj w Obj. 12 i 13 i piąta i ósma głowa bestji w Obj. 17 są papiestwem; a podczas gdy w tym samym czasie niektóre głowy odnoszą się do papiestwa, to począwszy od Objawienia 13, ono (papiestwo) również jest nazwane bestją. Jeszcze jeden punkt przeciwnych wyrażeń musi być zapamiętany, a mianowicie wyraźną różnicę, jaką Obj. 17 podaje między Kościołem Rzymsko Katolickim a papiestwem, na które większość ludzi patrzy jakby to było jedno i to samo. Kościół Rzymsko Katolicki jest denominacją, gdy zaś papiestwo (w całem słowa tego znaczeniu) jest hierarchją, mającą za swoją głowę papieża, która przywłaszczyła sobie kontrolę nad Kościołem Katolickim. Kościół Rzymsko Katolicki egzystował przed papiestwem. Tą różnicę można różnie zauważyć z Obj. 17. Kościół Rzymsko Katolicki jest właśnie tą wszetecznicą, która siedzi na bestji (Obj. 13:3), tj. na papiestwie. Ten Kościół jest także niewiastą, siedzącą na siedmiu głowach, z których jedna głowa, jak również i bestja, jest papiestwem. (Obj. 17:9). To dowodzi tę różnicę.
(9) Siedem głów są naprzód określone (wiersz 9) przenośnie jak siedem gór, a potem literalnie jako siedem królów, co w proroctwie często stosuje się do królestw (Dan. 2:44; 7:17, 24; 8:20; 11:5, 6 itd.), gdy zaś góra w wielu ustępach Pisma św., jest użyta przenośnie aby wyobrażała królestwo. (Dan. 2:35; Iz. 2:2, 3; 11:9; 25:6, 7, 10; 30:29; 56:7; 57:7, 13; 65:11,25; 66:20, itd). Czas w którym lud Boży zaczął wyjawiać, itd. poselstwo tomu III odnośnie Państwa Rzymskiego i jego różnych głów, był szczególnie od roku 1891, gdy tom III został wydany, a ponieważ papieska głowa przestała egzystować w r. 1870, przeto począwszy od 1891 aż do niedawna, prawdziwie można było powiedzieć o bestji, iż była, a nie jest, lecz znów miała przyjść, (wiersze 8, 11). To było często przez lud Boży głoszone począwszy od r. 1891, że bestja (papiestwo) była od 539 do 1870 i że później przestała egzystować jako władza świecka, a iż potem znowu miała przyjść do egzystencji jako władza świecka. Niewątpliwie, iż papiestwo gdy się pierwotnie stało piątą głową wyszło z przepaści - błędu (Obj. 11:7) - i za drugim razem gdy się stało głową - ósmą - wyszło z przepaści - błędu swoich pretensyj do władzy świeckiej z Boskiego prawa, jako rzekoma konieczność wymagań jego urzędu (Obj. 17:8) ; lecz Bóg mówi, że w krótkim czasie będzie zniszczone.
(10) Gdy lud Boży wyjaśniał poselstwo i pokrewne z tym rzeczy z tomu III, uczył że tzw. Chrześcijańskie Państwo Rzymskie, Zachodnie Państwo, Królestwo Heruli, Królestwo Ostrogotów i Papiestwo - pięć królów - upadło - przestało egzystować - a jeden jest (szósty z królów lub głów z Obj. 17), tzn., iż egzystowało Królestwo Włoskie Domu Sabaudzkiego. Przepowiadali także bez wyrozumienia jego charakteru, że miał przyjść jeszcze inny - siódmy co też dowiodło, iż nim było Państwo Włoskie Faszystów. Nie wiedzieli akuratnie, jak długo ten siódmy, który teraz okazał się być Włoskiem Państwem Faszystów, miał panować, lecz z wierszu 10, jak również z chronologji wiedzieli, że jego panowanie miało być krótkim. Może być, że jego panowanie potrwa jeszcze prawdopodobnie do symbolicznego trzęsienia ziemi, chociaż i przedtem mogłoby upaść, a jeśliby upadło, papiestwo otrzymałoby tedy jedyną władzę w Rzymie; bo gdyby jeszcze jedno państwo miało przyjść do władzy przed Armagedonem, byłoby tedy dziewięć głów - a to sprzeciwiałoby się Biblii (w. 7-11). Często mówiono błędnie o przychodzącej ósmej bestji, nazywając ją bestją bez głowy, błędnie rozumiejąc, że miała nią być forma rządu po rewolucji. Ten ich błąd nie był wykazany w mowie anioła. Przeciwnie, gdy pierwszy raz anioł mówi o ósmym (królu czyli głowie), mówi o nim jakoby już przedtem egzystował - ''Bestja... toć jest ten ósmy (król)". To dowodzi że prawdziwe tłumaczenie nie miało być jasno ogłoszone przez lud Boży, aż bestja jako ósma (król lub głowa) miała być obecną (przyjść do życia). Wypełnienie ostatecznie uzdolniło nas teraz do wyrozumienia prawdziwego charakteru tej bestji i czasu jej przyjścia, tak jak przedtem wiedzieliśmy i ogłaszaliśmy na podstawie Obj. 17:9-11, że jakaś ósma władza przyjść miała. Dlatego oświadczenie anioła dowodzi, że teraz jest właściwy czas dla ludu Bożego by to ogłaszać, mianowicie między sobą, o obecności ósmego króla czyli głowy.
(11) Bestja (w. 11) - papiestwo - które było aż do 1870, a które przynajmniej od r. 1891 aż do ostatnich czasów było uznawane przez lud Boży, jakoby nie egzystowało jako władza świecka, stało się teraz ósmym królem. Dodajemy słowo król po słowie ogdoos (rodzaj męski), ósmy, ponieważ liczebnik rodzaju męskiego ogdoos wymaga rzeczownika rodzaju męskiego do ukompletowania tegoż, a łączność (w. 9, 10) pokazuje, że anioł mówi o głowach, wyobrażających królów - basileis (licz. mn.), basileus (licz. poj.). Słowo bestja (therion), będąc rzeczownikiem nijakiem w greckim, nie może być dołączone poza słowo ogdoos, gdyż to ostatnie słowo, mając formę męską, nie może być używane z rzeczownikiem nijakim therion. Gdyby therion było dodane, to i forma słowa na ósmy musiałaby być zmieniona na liczebnik nijaki ogdoon, ósme. Oprócz tego, fakta wypadku nie dowodzą, aby się czytało: "ósma bestja", ponieważ nigdzie Pismo Św. nie mówi o takiej rzeczy, gdy traktuje o tem przedmiocie. Nie może być nawet dołączone słowo głowa (choć jest prawdziwym symbolem na omawianą rzecz - w. 9) poza słowo ogdoos, ponieważ greckie słowa głowa (kephale) użyte w tej łączności, jest rodzaju żeńskiego, i ażeby mogło zgadzać się z greckim słowem ósmy, ten liczebnik musiałby być w formie rodzaju żeńskiego, a mianowicie ogdoc, ósme. Dlatego łączność właściwie pokazuje, że słowo basileus, król, musi być dołączone po słowie ogdoos, ósmy Dlatego następujące tłumaczenie jest właściwem: "a bestja która była, a nie jest, toć jest ten ósmy (król) i jest (jeden) z tych siedmiu". (W polskiej Biblii dobrze przetłumaczone). Papiestwo, jako piąty król z Obj. 17, jest oczywiście tym ósmym, jako jeden z siedmiu królów - królestw. Chwała niech będzie Bogu za następne zdanie, które mówi: że "idzie (ten król) na zginienie."
(12) Pierwsze zdanie z 12 wiersza odnosi się do wyjaśnień o dziesięciu rogach, jakie już były dane przez lud Boży, podczas gdy drugie zdanie odnosi się do wyjaśnień jakie obecnie zaczynają być dawane. W wierszu 12 jest podane o dziesięciu narodach językowych językowych Europy, otrzymujących autorytet (wyraz grecki exousia jest tutaj użyty i znaczy autorytet czyli autoryzację (zwierzchność) a nie moc, które równa się greckiemu słowu dynamis). Z punktu zapatrywania papieskiego, te dziesięć królestw nie mają Boskiego prawa exousia do panowania, chyba gdyby im papiestwo udzieliło. A z powodu papieskiego uznania ich, one (rzekomo, z punktu zapatrywania papieskiego) otrzymają (czas teraz, w grec.) takie upoważnienie, które potrwa jedną symboliczną godzinę. Powtarzamy poprzednie oświadczenie: gdyby ten wiersz nie wykazywał, że lud Boży miał przepowiedzieć długość takiego przypuszczalnego panowania z Boskiego prawa i przepowiedzieć rzeczy zawarte w wiersz 13-17, to nie pisalibyśmy tego artykułu; lecz przepowiednia miała być uczyniona podczas otrzymania autoryzacji, co dowodzi czas teraźniejszy, a rząd faszystowski był zatem tym pierwszym co miał ją otrzymać, a że Pan dał nam wyrozumienie tego ustępu Pisma Św. czujemy zatem, że jest wolą Bożą, aby oznajmić te rzeczy, ażeby i reszta ludu Bożego mogła przyłączyć się do nas w dawaniu tej przepowiedni; bo według tego wyjątku Pisma Św., pozafiguralny anioł - lud Boży ogłaszający, itd. poselstwo i pokrewne rzeczy do tomu III - przepowiedział długość panowanie z rzekomego Boskiego prawa, gdy się już takowe zaczęło, jak jest dowiedzione przez czas teraźniejszy: "otrzymują autorytet na jedną godzinę jako królowie". To ogłoszenie uczynimy teraz przy Pańskiej pomocy.
(13) Ma się rozumieć, że godzina tego ustępu nie może być literalną; bo jak by autorytet mógł być w zupełności udzielony i wykonany po całej Europie w tak krótkim czasie? Oprócz tego, ta autoryzacja zaczęła się z Faszystami we Włoszech już pewien czas temu; dlatego potrwa dłużej niż jedną literalną godzinę. Dalej, ze względu na fakt, że słowo godzina znajduje się w symbolicznej księdze Objawienia, dowodzi iż jest symboliczną. W niektórych ustępach Pisma Św. słowo godzina jest użyte na Wiek Ewangelii (Ew. Jana 5:25; 1 Jana 2:18), lecz tego znaczenia nie możemy tutaj stosować. W innych zaś słowo godzina znaczy jedną 24-tą część roku (Obj. 9:15), gdzie rok jest uważany za dzień, i jako taka wyobraża 15 literalnych dni. Lecz ten okres czasu już dawno przeminął od czasu gdy papiestwo uznało Faszystów, dlatego też nie odnosi się do takiej 15-to dniowej godziny. Z punktu zapatrywania na Dzień Tysiącletni, symboliczna godzina z 1000 lat ma 41 lat i 8 miesięcy, jak to już wiedzieliśmy z przedmiotu o godzinie pokuszenia (Obj. 3:10; T.P. 1926, 38) i w wypadku sądu, upadku i zniszczenia bestji (Obj. 18:10, 17, 19). Lecz taki okres jest za długim, bo posunąłby Armagedon aż do połowy roku 1970, podczas gdy Pismo św. umieszcza anarchię około roku 1954. Jest jeszcze jeden okres czasu, znany w niektórych ustępach Pisma św. dniem, w innych zaś nocą, np. okres 155 lat od 1799 do 1954, a każda godzina z tego okresu miałaby 12 lat i 11 miesięcy. Lecz i ten okres byłby za długim z punktu patrzenia na osiem wielkich cudownych dni. Tak samo Wiek Żydowski i Wiek Ewangelii jako dni, nie mogą być tutaj zastosowane. W Ew. Mat. 20:1-16 mamy podany okres żęcia - dzień roboczy składający się z 12 symbolicznych godzin - przedstawiony jako okres z 40 lat (T. P. 1934, 19). Godzina takiego dnia składa się, dzieląc 40 lat przez 12, z trzech lat i czterech miesięcy. Wierzymy, że takim jest okres godziny w Obj. 17:12. Kiedy wiec zaczyna się ta godzina? Od podpisania umowy i konkordatu pomiędzy rządem faszystowskim i papiestwem.
(14) Wiemy, że podpisanie tych dokumentów odbyło się 11-go lutego, 1929. Ta ugoda zawarta przez papieskie podpisanie dokumentów uczyniła papieża świeckim zwierzchnikiem i rzekomym namiestnikiem Chrystusa, który uznał Faszystowskie Włochy w połączeniu Kościoła z Państwem i że panują z Boskiego prawa. Z powodu tego podpisu dziesięć grup językowych narodów Europy w ich włoskim przedstawicielu zaczęło otrzymywać Boskie upoważnienia panowania z bestją; a Słowo Boże mówi, że takie upoważnienie panowanie trwać będzie jedną godzinę (rozumiemy 3 lata i 4 miesięcy). Nawiasowo chcemy jeszcze nadmienić, że Faszystowskie Włochy, będące pierwszymi w otrzymaniu tego upoważnienia, znaczy, iż ta godzina skończy się dla nich najpierw tj. że pewne przed armagedonowe wypadki zaczną się najpierw we Włoszech, jak nasz Pastor uczył. Ze względu, że odnośne dokumenty zostały podpisane 11-go lutego, 1929 r., to znaczyłoby, że 11-go czerwca 1932 r. godzina by się skończyła. Nie twierdzimy tego stanowczo, ani dogmatycznie, lecz dajemy tylko myśl prawdopodobnego poglądu na ten przedmiot. Po szczegóły odnośnie tej godziny prosimy zobaczyć num. 76.
ARMAGEDON BLISKI
(15) Można jeszcze zauważyć, że świadectwa wyrażone w wierszach 13, 14, 16 i 17 odnoszą się jeszcze do dalszej przyszłości aniżeli te w wierszu 12. Ten fakt również przyczynił się do napisania tego artykułu. Dlatego chcemy i to tu w krótkości objaśnić. Jedna wola (rada) jaką te dziesięć grup językowych narodów Europy będą posiadać, pomimo ich wielu sprzecznych interesów, jest wyjaśniona w w. 13: "ci moc (dynamis) i zwierzchność (exousia) swoją bestji podadzą." To może być uczynione przez te narody działające indywidualnie lub w porozumieniu, np.: w lidze narodów, lub w obydwa sposoby. Nie rozumiemy, że uczynią to w ten sam sposób, jak np. to uczynił król angielski Jan Lackland, gdy dał papieżowi Innocentemu III moc i autorytet być aktualnym władzą angielskim, a sam otrzymał królestwo w dzierżawę jako własność papieską; lecz raczej myślimy, że europejskie narody będą swą mocą i autorytetem popierały papieskie antywolnościowe teorie, obstając za jego obroną i pracą popierania obecnego ustroju europejskiego, a przeciw radykalistom. To będzie tym udziałem dziesięciu królów w dawaniu swej mocy i autorytetu bestji, ponieważ ona będzie użyta do wprowadzenia papieskich teojii przeciw cywilnej i religijnej wolności. Teraźniejsze i przyszłe naprężenie w Europie zdaje się, że doprowadzi do tego.
(16) Te narody europejskie będą walczyć z Barankiem (w. 14). Pan zajęty jest teraz udzielaniem takich prawd, które coraz więcej kształtują rzeczy, zmierzające do obalenia królestwa szatańskiego, co będzie dokonane w Armagedonie. W dodatku kształtuje On bieg wypadków i ogólnych warunków, aby doprowadziły do tego samego skutku. Narody europejskie już się starają i jeszcze więcej starać się będą, ażeby tłumić, odwracać, burzyć i przekręcać takie prawdy, wysyłając przeciwną propagandę, mającą na celu zachowanie obecnego stanu rzeczy. Oprócz tego starać się będą ażeby tłumić, odwracać, burzyć i unieszkodliwić wszelkie ruchy i wypadki, które prowadzą do zniszczenia w Armagedonie tego, co okazało się być rzeczywistym królestwem Szatana. Surowsze prawa, oraz gwałtowniejsze zakazy i przymusy będą w czyn wprowadzone, ażeby tym sposobem zdusić ruchy radykalne, które będą nadzwyczaj energicznie podnosić się z powodu tych powyżej wspomnianych prawd, wypadków i ruchów. Tłumienie stanie się coraz więcej czynnem przeciwko uczestnikom rozsiewającym takie prawdy i ich stąd powstałym ruchom i wypadkom. Tym więc sposobem dadzą swój autorytet i moc bestji, przybierając wrogie stanowisko wobec pracy Baranka, prowadzącej do obalenia królestwa Szatana w Armagedonie, a więc ci z Barankiem walczyć będą. Lecz pomimo ich usiłowań stłumienia wolności, ich wysiłki nie odniosą skutku; ponieważ Baranek ich zwycięży, dając tak wielkie i wpływowe prawdy, nieprzyjacielskie królestwu Szatana, że w następstwie tego powstaną takie ruchy, które podzielą, udaremnią i nic nie przydadzą narodom europejskim, a ich opór sprowadzi tylko bliższą klęskę na ich własne głowy i zmusi do Armagedonu. Wierne Maluczkie Stadko - "powołani, wybrani i wierni" - po tej i po drugiej stronie zasłony, współdziała z Barankiem w tej walce i z Nim zwycięży, chociaż Wierni z tej strony zasłony, z powodu odebrania im prawa przemawiania do publiczności, będą uważani od ludzi jakoby nie odnieśli zwycięstwa w walce, tak jak i nasz Pan, w typie na wiernych, zdawał się ludziom, że uległ w walce z klerem żydowskim w Swoim czasie. Lecz to będzie zdającą się tylko porażką. Ich zwycięstwo objawi się w dwojaki sposób: (1) Zatrzymają Ducha Pańskiego przez te wszystkie przejścia, i (2) rozszerzą takie prawdy przeznaczone od Boga, które doprowadzą królestwo Szatana do Armagedonu.
(17) Pomijamy wiersz 15, ponieważ jest już jasny i nie potrzebuje być szczególnie omawiany w naszym obecnym badaniu. Nienawiść z wierszu 16, znaczy nieuznawanie i czynienie złego. Powód dla którego dajemy to znaczenie jest ten, ponieważ oryginał wierszu 16 mówi nam, że nie tylko dziesięć rogów będą nienawidzić wszetecznicę (Kościół Rzymsko Katolicki), ale również bestja będzie ją mieć w nienawiści: "a dziesięć rogów któreś widział i bestja cić nienawidzić będą wszetecznicę itd." (Zob. R. V. popr. tłum. ang.). Jak mogłoby papiestwo nienawidzić (nieuznawać i czynić zło) Kościół Katolicki nad którym ma kontrolę? Odnośnie tego punktu możemy podać tylko przypuszczenie: Prawdopodobnie ucisk, na jaki ten Kościół będzie wystawiony, gdy narody europejskie zwrócą się przeciw niemu, spowoduje, iż on poczyni pewne ustępstwa tym narodom, a które to ustępstwa będą w opozycji planom i teoriom papieskim i to sprowadzi gniew papiestwa przeciw temu Kościołowi, a będąc zagniewane opuści go, dozwalając na łupiestwo i ucierpienie od nich. Dla teraźniejszego celu wystarczy nam tylko wiedzieć i oznajmić, że taką powyżej podaną nienawiść ściągnie na siebie ten Kościół ze strony dziesięciu rogów i bestji. Dziesięć rogów uczynią spustoszoną wszetecznicę (Kościół Katolicki), w tem znaczeniu, że nie będą więcej jej popierać, tym sposobem stanie się symboliczną wdową. Uczynią ją nagą, w znaczeniu, że wyjawią jej zło, objawiając jej bezwstydny charakter i wzgardzą nią. Ciało jej jeść będą, w znaczeniu, że odbiorą jej wszystkie przywileje, zrywając z nią wszelką łączność, tym więc sposobem ogołocą ją ze wszystkich korzyści jakie wypływają z łączności kościoła z państwem. Ogniem ją spalą, w tem znaczeniu, że zgładzą ją w zupełności. Co najmniej to ostatnie zło jakie mają jej zadać te dziesięć rogów, będzie zachowane aż do Armagedonu, ponieważ te dziesięć rogów, pod postacią Jehu, mają na nią sprowadzić to zło; ponieważ pozafiguralna Jezabela ma być zniszczona przez pozafiguralnego Jehu. - 2 Król. 9:30-37; Obj. 2:20-23.
(18) Wiersz 17 w jego pierwszej części pokazuje, że Bóg ze swojej opatrzności będzie operował temi dziesięcioma rogami, i że oni to chętnie uczynią, stając się Jego narzędziami do wykonania Jego wyroku, tj. że Kościół Rzymsko Katolicki ma być zgładzony. To było również pokazane figuralnie w rozporządzeniu Elizeuszem, który zgodnie z wolą Bożą pomagał Jehu na odpowiadający cel figuralny. (2 Król. 9:1-10). Przynajmniej na jeden przedmiot będą te dziesięć królów mieć jedną wolę przed Amargedonem, tj. iż zgodzą się na jedno "oddadzą królestwo bestji" - decydujący głos co do ich postępowania. Dlaczego Boska opatrzność dozwoli na taki rezultat? Ponieważ pod naciskiem warunków prowadzących do Armagedonu, papiestwo będzie się starało wykazać tym narodom, że jego zasady mogą jedynie tylko działać ze skutkiem i uzdolnić okręt nawy państwowej do przetrzymania silnych burz i wiatrów i doprowadzić świat do pokoju i dobrobytu. Przyjmą dlatego pogląd papiestwa, aby kontrolowało sytuację. Lecz jego zasady ciemnych wieków staną się rzeczą przestarzałą między nowoczesnymi warunkami i ludźmi, którzy zostali oświeceni i wyprowadzeni z ciemności średniowiecza przez brzask Tysiąclecia i przyzwyczaili się do wielkiej wolności. Zamiast być w stanie kontrolowania sytuacją, zastosowanie powstrzymujących zasad przez papiestwo doprowadzi jeszcze do większego niezadowolenia, czego wynikiem będzie rewolucja konserwatywnej grupy robotników, aby się pomścić i doprowadzić do zniszczenia królestwo Szatana w Armagedonie. Ażeby operować taką sytuacją do urzeczywistnienia, Bóg opatrznościowo tak pokieruje dziesięcioma rogami, że przyjmą powyżej wzmiankowaną zasadę - na wykonanie jednego celu. Do tego celu będą zdążały zamiary Boże, to jest, do wypełnienia Jego słów odnośnie zniszczenia wszetecznicy, "aż by się wypełniły słowa Boże" w tym przedmiocie.
(19) Nasze wyrozumienie powyższych punktów 17-go rozdziału Objawienia znaczy, że wypełnienie wierszów 13-17 należy jeszcze do przyszłości. Nie będziemy dalej komentowali tego rozdziału, a nasz obecny zamiar został przez powyższe wyjaśnienie osiągnięty. Po szczegóły tego odnosimy braci do przyszłości, gdy, jeżeli Bóg dozwoli, wyjaśnimy więcej o tem. Ufamy, że badanie tych rzeczy będzie błogosławieństwem dla wszystkich. Przestrzegamy braci, ażeby nie byli dogmatyczni na te powyższe rzeczy i radzimy braciom, aby o tych rzeczach, o ile jest możebne, mówili ostrożnie ludziom w Prawdzie, a jeszcze ostrożniej nadmieniali o tem ludziom nie będącym w Prawdzie.
PYTANIA BEREAŃSKIE
(1) Jaki nie jest, a jaki jest zamiar tego artykułu? Jaki list dopomoże nam do tego badania? Jakie tłumaczenie dał ten list na Obj. 17? Kto był dawcą tego tłumaczenia? Jak się tego trzymał? Jakiem jest to tłumaczenie? Co fakta tego dowodzą? Jaką dał przyczynę br. Russell późno w lecie 1916, że nie mógł dać długo obiecanego wyjaśnienia Objawienia? Dlaczego odrzucił drugi punkt, 666? Do jakiego wniosku ten brak jego wyrozumienia na te cztery punkty doprowadził go?
(2) Co się stało od tego czasu z temi czterema punktami? Jak sobie postąpił wydawca względem tłumaczenia, które brat Russell dał br. Driscoll? Dlaczego tak postąpił? Jakie ostatnie wypadki dopełniły wyrozumienia na większość rzeczy z Obj. 17:9-11? Co ten fakt dowodzi względem br. Russell'a?
(3) W jakich książkach i piśmie objawiono wiele na Obj. 17? Dlaczego reszta nie była jeszcze jasną? Gdzie możemy znaleźć zsumowanie większości jego myśli na ten rozdział? Co uczyniło niejasnem wiele punktów Obj. 17? W czem było to uczynione? Jaką jest jedna z tych niejasności? Jak wyjaśnił br. Russell aniołów, którzy wydali siedem ostatnich plag? Jak wyjaśnia 7-my tom anioła z Obj. 17:1? Co wyobraża siedem czasz w Obj. 16 i 17? Jakie pozafigury czasz, kubków, mis i łyżek nie mogły być rozumiane za czasów br. Russell'a? Kiedy i przez jakie ustępy stało się to jasnem? Co wyobraża siedem aniołów wylewających siedem czasz? Kogo nie wyobraża, a kogo wyobraża anioł z Obj. 17:1?
(4) Do czego nie ogranicza się ta definicja? Co włącza w siebie? Jaka ilustracja dowodzi tego? Gdzie będzie ten przykład wyjaśniony? Przez kogo zostanie więcej wyjaśniony? Długość tej godziny ma być ogłoszona jako co? Co było powodem do pisania tego artykułu? Jakim w innym razie byłby nasz postępek w tej sprawie. Jak pokrywa tom 3-ci bestje z Obj. roz. 12 13 i 17? Co daje nam rysunek na str. 135?
(5) Jakie jeszcze inne zastanowienie musi być zatrzymane w umyśle abyśmy mogli jasno zrozumieć ten przedmiot? Co wyobrażają w ogólności bestia Danielowa i trzy bestie z Objawienia? Jaka jest różnica w ich rogach? Jak różnią się bestie z Obj. roz. 12, 13 i 17 w ich głowach? Co wyobrażają dziesięć rogów Daniela w ogólności. Co wyobrażają dziesięć rogów trzech bestyj w Objawieniu? Jaki jest na to dowód? Jak się nazywają te dziesięć narodów językowych? Ile jest ich więcej? Co jest kluczem do tego punktu? Jaka jest nazwa jedenastu rogów Daniela?
(6) Dlaczego jest różnica pomiędzy siedmioma głowami bestyj w Obj. roz. 12 i 13, a u bestji z Obj. 17? Kiedy zaczął być Kościół rzym. kat. popierany przez Państwo Rzymskie? Jaka zmiana od dawniejszych czasów nastąpiła? Jaka jest różnica między pierwszą głową bestyj z Obj. roz. 12 i 13, a pierwszą głową bestji z Obj. 17? Jak się nazywają pięć głów bestii z Obj. 17? Czem jest siódma głowa bestyj z Obj. roz. 12 i 13, a szósta głowa bestji z Obj. 17? Jaka jest jeszcze inna różnica pomiędzy bestią Daniela, a bestiami z Objawienia?
(7) Od jakiego czasu musiała siódma głowa bestji z Obj. 17 mieć swój początek? Co jest siódmą głową bestji z Obj. 17? Co jest jej ósmą głową? Co to dowodzi względem siódmej głowy? W jaki sposób Państwo Włoskie Faszystów jako siódma głowa różni się od szóstej głowy - Włoskiego Królestwa Domu Sabaudzkiego? Co z tego wynika? Jaki jest punkt widzenia bestyj z Obj. roz. 12 i 13, różniący się od punktu widzenia na bestję z Obj. 17? Jaki jest wynik ostatniego punktu widzenia?
(8) Jakie jest pierwsze przeciwne wyrażenie jakie potrzeba zauważyć aby można jasno widzieć bestje z Objawienia? Jakie nazwy są dane cywilnej i papieskiej władzy w tej księdze? Gdzie się znajduje to przeciwieństwo? Która głowa z Obj. 12 i 13, a która głowa z Obj. 17 wyobraża papiestwo? Jak można to harmonizować, że papiestwo jest bestją, a jednak stanowi także niektóre głowy bestji? Jaki trzeci punkt przeciwnych wyrażeń musi być zapamiętany? Jaka jest różnica pomiędzy Kościołem rzym. kat., a papiestwem? Jak jest pokazana ta różnica w Obj. 17?
(9) W jakie dwojakie sposoby są siedem głów w Obj. 17 określone? Jak są, słowa królowie i góry używane w proroctwie i symbolu? Kiedy zaczął wyjawiać itd. pozafig. anioł Obj. 17? Czego dowodzi Obj. 17:8? Jakie wyrażenie do bestji było użyte przez tego anioła, stosownie od 539-1870? Stosując to od 1870 aż do teraźniejszego czasu, jakie wyrażenie stosuje się do niej obecnie? Co znaczy wystąpienie z przepaści? Ile razy wyszła? Jaki będzie jej koniec?
(10) Co mówił pozafig. anioł o pięciu głowach Obj. 17? Co o szóstej? Co mówił w tym czasie o siódmym? Jakie dwie rzeczy o niej nie rozumieli? Co wiedzieli o długości jej egzystencji? Jeżeli nie będzie tak długo egzystować, to co nie przyjdzie, a co przyjdzie? Jakie dwa błędy uczynili? Gdzie nie jest ten błąd pokazany? Po jakim wypadku czyni anioł pierwszą wzmiankę o ósmym królu? Czego to dowodzi? Co wypełnienie uzdolniło nas uczynić? Na jakiej podstawie wiedzieliśmy, że ósmy miał przyjść? Czego jeszcze dowodzi oświadczenie anioła dane Janowi względem ósmego króla?
(11) Co jest podane w Obj. 17:11 o bestji, która była, a nie jest, a miała być? Jaki dowód, że greckie słowo na króla, a nie na bestje, ani na głowę, ma być dołączone do greckiego słowa ósmy? Jakie jest właściwe tłumaczenie Obj. 17:11? Co dowodzi że ósmy król jest jednym z siedmiu? Jaki będzie tego koniec?
(12) Jaka jest różnica czasu między dwoma zdaniami 12 wierszu? Co otrzymują dziesięć królestw? Co znaczy, a co nie znaczy greckie słowo exousia? Jakie słowo greckie znaczy moc? Co jest potrzebne królom, z punktu widzenia papieskiego, aby mogli panować z "Boskiego prawa"? Jak długo będą z takim autorytetem panować? Jakie dawniejsze oświadczenie jest tutaj powtarzane? Dlaczego jest ten artykuł pisany?
(13) Jak nie należy rozumieć godzinę w w. 12? Dlaczego nie? Co dowodzi, iż jest symboliczną? W ilu znaczeniach jest słowo "godzina" użyte symbolicznie w Biblii? Jakie one są? Dlaczego żadna z nich, oprócz Mat. 20:1-16 nie stosuje się tutaj? Jak długą była?
(14) Z czem zaczyna się ta godzina? Kiedy odbyło się podpisanie tych dokumentów? Co znaczyła ta ugoda? Co znaczyło uznanie Faszystów przez papiestwo względem jego panowania? Co zapoczątkowało to uznanie? Gdzie zacznie się Armagiedon? Jaki jest dowód na to? Jak długo będzie trwać to panowanie? Jakim okresem czasu byłby podług tego koniec godziny? Jak mówimy o tem i dlaczego?
(15) Jak spokrewnione są wiersze 13, 14. 16 i 17 z wierszem 12 w czasie ich wypełnienia? Co to znaczy, że tu o tem mówimy? Jaką jedną radę (wolę) będą miały te dziesięć rogów? W jaki dwojaki sposób może to być uczynione? Jaki jest stopień władzy i autorytetu, którego dziesięć rogów dadzą bestii? Co to będzie? Czego będzie to częścią? Co zdaje się do tego doprowadzić?
(16) Co te dziesięć rogów uczynią według wiersza 14? Jakie dwie rzeczy wypełnia nasz Pan w sprawach światowych? Co uczynią dziesięć rogów w ich walce z Barankiem w tych dwóch punktach? Jakimi środkami? Jaki postęp uczynią w tych rzeczach? Kto będzie zwycięzcą? Kto będzie mu w tem towarzyszyć? W jakie dwa sposoby objawi się ich zwycięstwo? Jak będzie się wydawać zwycięstwo tych na ziemi?
(17) Dlaczego pozostał wiersz 15 nie wyjaśniony? Jakie dwojakie znaczenie zawiera się w słowie nienawidzieć wszetecznicę? Co powinno nas zadowolić na tym punkcie? Jak dziesięć rogów uczynią wszetecznicę "spustoszoną"? Jak uczynią ją nagą? Jak będą jeść jaj ciało? Jak doszczętnie spalą ją ogniem? Kiedy wypełni się to ostatnie zło nad wszetecznicą? Przez jaką postać dziesięciu rogów? Jaki dowód na to?
(18) Co pokazuje wiersz 17 w pierwszej części? Jak jest to gdzie indziej obrazowo podane? Na co zgodzą się te dziesięć rogów? Co znaczy oddanie Ich królestw bestji? Dlaczego Bóg tem pokieruje? Jaki będzie z tego wynik? Dlaczego chybi w zamierzonych wynikach? Jaki będzie rzeczywisty wynik? Kto doprowadzi do tego? Do jakiego celu będą zmierzały zamiary Boże?
TP ’39, 66-71.