PRZYMIOTY ISTOTY BOSKIEJ
(E. tom 1, roz. 2)
RÓŻNICA POMIĘDZY PRZYMIOTAMI ISTOTY A PRZYMIOTAMI CHARAKTERU. OSOBOWOŚĆ. CIELESNOŚĆ. DUCHOWOŚĆ. SAMOISTNIENIE. WIECZNOŚĆ. SAMOWYSTARCZALNOŚĆ. NIEŚMIERTELNOŚĆ. WPŁYW TYCH SIEDMIU PRZYMIOTÓW NA LUDZI NABOŻNYCH. NIEWIDZIALNOŚĆ. JEDNOŚĆ. WSZECHMOC. WSZECHWIEDZA. WSZECHOBECNOŚĆ. ZWIERZCTWO. BEZDENNOŚĆ. ICH NAUKA DLA NAS.
W PIERWSZYM rozdziale (T.P. '64, 89) dyskutowaliśmy o egzystencji Boga i wykazaliśmy z siedmiu punktów widzenia Jego istnienie. W niektórych dowodach przedstawionych tam nadmieniliśmy, że Bóg jest Istotą osobową, którego głównymi charakterystykami serca są przymioty mądrości, mocy, sprawiedliwości i miłości. Nie usiłowaliśmy dać szczegółów o Jego przymiotach oprócz tych, które były niezbędne do przedmiotu o egzystencji, ponieważ zamierzamy później poświęcić kilka rozdziałów dyskusji o Jego przymiotach. Zazwyczaj Boskie przymioty są przedstawione z dwóch punktów widzenia: jako przymioty Jego istoty i przymioty Jego charakteru. Przez przymioty Jego istoty są rozumiane te Jego zalety, które tkwią w Jego naturze, jak np.: osobowość, duchowość, wieczność, nieśmiertelność itd., podczas gdy przez przymioty charakteru są rozumiane te Jego zalety, które tkwią w Jego usposobieniu, sercu i umyśle, jak np.: sprawiedliwość, miłość, miłosierdzie, wierność itd. Teraz w serii rozdziałów przedstawimy kilka uwydatnionych zarysów Jego przymiotów, tj. przymiotów istoty i charakteru. W tym rozdziale będziemy dyskutowali o głównych przymiotach Jego istoty.
Naturalnie pierwszym przymiotem Boskiej istoty, który uderza umysł przeciętnie myślącego człowieka jest Boska osobowość. Przez osobowość rozumiemy zaletę istoty, przez którą ktoś myśli, czuje i chce; ponieważ osobowość mieści się w umyśle, odczuwalności i woli. Cokolwiek nie posiada tych trzech składników, nie ma osobowości i nie może być osobą. Bóg posiada zaletę osobowości tkwiącą w Nim jako w czującej istocie i dlatego jest On osobą. Ta zaleta Boskiej istoty natychmiast umożliwia nam odrzucenie teorii zupełnie zaprzeczającej Boskiej egzystencji, agnostycyzmu wątpiącego w Boską egzystencję, i panteizmu, który miesza Boga z naturą. Podczas dyskusji o egzystencji Boga udowodniliśmy przez rozum Jego osobowość. To było wykazane w argumentach wyciągniętych z porządku, celu, in-telektualnej, moralnej i religijnej budowy człowieka, z naszego doświadczenia i odparcia zarzutów. Boska inteligencja, dobroczynność, sprawiedliwość i wykonawczość są objawione w takich dowodach o Jego egzystencji, które dowodzą przeto o Jego osobowości.
Pismo Św. obfituje w dowody, że Bóg jest osobą, ponieważ przypisuje Mu ono umysłowość, uczucie i wolę - główne elementy osobowości. To, że Bóg posiada znajomość jest udowodnione przez następujące ustępy: Jozue 22:22 - "Pan Bóg nad bogi... On to wie"; Iz. 44:8 - "Izali jest Bóg oprócz Mnie? Niemasz zaiste innego Boga; Ja o żadnym nie wiem"; Ijoba 36:4 - "jest doskonały w umiejętności" [zdanie to odnosi się wg angielskiej Biblii do Boga]; Ps. 44:22 - "Bóg wie skrytości serca"; Mat. 6:8 - "Ojciec wasz wie, czego potrzebujecie, pierwej niżbyście wy Go prosili"; Łuk. 16:15 - "Bóg zna serca wasze"; Dz.Ap. 15:18 - "Znajomeć są Bogu od wieku wszystkie sprawy Jego", Rzym. 8:29 - "Które On przejrzał ..."; 2 Tym. 2:19 - "Zna Pan, którzy są Jego"; l Jana 3:20 - "Bóg ... wie wszystko". To, że Bóg posiada czułość jest udowodnione przez podobne ustępy: Ps. 103:13 - "Ma litość Pan nad tymi, którzy się Go boją"; Jana 16:27 - "Sam Ojciec miłuje was"; 2 Moj. 34:8 - "Pan Bóg miłosierny i litościwy, nie rychły do gniewu, a obfity w miłosierdziu"; Żyd. 11:5 - "... się podobał Bogu"; Ps. 30:5 - "Wysłuchajcie pamiątkę [dzięki czyńcie pamiątce - ang. przekł.] świątobliwości Jego"; 2 Moj. 20:5 - "Ja ... Bóg zawistny"; Ps. 7:10 - "Który doświadczasz serc i wnętrzności, o Boże sprawiedliwy"; l Piotra 3:20 - "Oczekiwała Boża cierpliwość za dni Noego"; Jana 3:16 - "Bóg tak umiłował świat, że Syna Swego jednorodzonego dał..."; Ps. 25:6 - "Wspomnij na litości twoje, Panie! i na miłosierdzie twoje". Że Bóg wykonuje wolę jest to także widoczne z następujących ustępów: Mat. 6:10 - "Bądź wola Twoja na ziemi"; Mat. 7:21 - "Który czyni wolę Ojca Mojego"; Łuk. 22:42 - "Nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie"; Dz.Ap. 21:14 - "Niech się stanie wola Pańska"; Gal. 1:4 - "Według woli Boga"; Efez. 1:11 - ,;Wszystko według rady woli Swojej"; l Tes. 4:3 - "Ta jest wola Boża - poświęcenie wasze"; l Kor. 12:11 - "Udzielając z osobna każdemu, jako chce"; Żyd. 6:17 - "Chcąc dostatecznie okazać dziedzicom obietnicy nieodmienność rady Swojej"; 2 Piotra 3:9 - "Pan ... nie chcąc aby którzy zginęli".
Oprócz tych i licznych innych tekstów Pisma Św., które przypisują Bogu główne elementy osobowości - umysłowość, odczuwalność i wolę - są liczne inne, opisujące Jego osobowość słownie. Przytoczymy kilka z nich: "Nie masz, jako Pan Bóg nasz" (2 Moj. 8:10); "Któż podobien tobie między bogami Panie? Któż jako Ty wielmożny w świętobliwości, straszliwy w chwale, czyniący cuda?" (2 Moj. 15:11); "Nie będziesz miał bogów innych przede Mną" (2 Moj. 20:3; 5 Moj. 5:7); "Nie będziesz się kłaniał bogu innemu" (2 Moj. 34:14); "Pan jest Bóg, a niemasz innego oprócz Niego" (5 Moj. 4:35); "Słuchajże Izraelu Pan Bóg nasz, Pan jeden jest" (5 Moj. 6:4); "Pan Bóg wasz jest Bogiem bogów i Panem panów" (5 Moj. 10:17); "Niemasz ci świętego jako Pan" (1 Sam. 2:2); "Zgotujcie serca wasze Panu, i służcie Jemu" (1 Sam. 7:3); "Jego się bójcie, i Jemu się kłaniajcie i Jemu ofiarujcie" (2 Król. 17:36); "Tyś stworzył niebo i ziemię" (2 Król. 19:15); "Komuż mię tedy przyrównacie abym mu był podobny? mówi Święty" (Iz. 40:25); "Jam jest pierwszy i ostatni; a oprócz mnie niemasz Boga" (Iz. 44:6; 41:4); "Boć niemasz żadnego innego Boga oprócz mnie. Niemasz Boga sprawiedliwego, i zbawiciela" (Iz. 45:21); "Pan jest Bóg prawy, jest Bóg żywy, i Król wieczny" (Jer. 10:10); "Otom ja Pan, Bóg wszelkiego ciała; izaliż przedemną może być skryta która rzecz?" (Jer. 32:27); "Jeden jest Ojciec wasz, który jest w niebiesiech" (Mat. 23:9); "Toć jest żywot wieczny, aby cię poznali samego prawdziwego Boga" (Jana 17:3); "Jeden Bóg i Ojciec wszystkich, który jest nade wszystko i po wszystkich i we wszystkich was" (Efez. 4:6); "Który będąc jasnością chwały i wyrażeniem istności jego ... usiadł na prawicy majestatu na wysokościach" (Żyd. 1:3).
Jest dla nas ważnym z wielu punktów widzenia kłaść nacisk na osobowość Boga, szczególnie przeciwko niektórym tzw. uczonym, jak np. agnostykom oraz panteizmowi i pewnym pogańskim filozofom. Wiara w Boga osobowego, miłość dla Niego i społeczność z Nim są niezbędne do rozwinięcia Boskiego podobieństwa. Wystarczy nie wierzyć w Boga osobowego a będziemy pozbawieni chrześcijańskiej wiary, nadziei, miłości, pokoju, radości, wygody, samokontroli, cierpliwości, długiego znoszenia, przebaczenia i wszystkich innych charakterystyk rozwijanych na podobieństwo Chrystusowe. Wystarczy nam dać Boga osobowego z charakterystykami Bożymi przedstawionymi w Piśmie Św., a otrzymamy moc, która będąc użyta wytworzy, rozwinie i udoskonali chrześcijańską wiarę, nadzieję, miłość, pokój, radość, pociechę, samokontrolę i cierpliwość, długie znoszenie, przebaczenie oraz każdy inny element podobieństwa Chrystusowego. Owocne jest życie tego, kto jest wiernym czcicielem Boga biblijnego - osobowego Jehowy. Dlatego zasadniczą dla życia chrześcijańskiego i pobożności jest wiara w Boga osobowego. Z tego względu mówiąc o przymiotach Boskiej istoty, na pierwszym miejscu podaliśmy Boską osobowość. Trzymajmy ją z dala od wszelkich sporów, gdyż jest ona głównym początkiem naszego życia religijnego.
Jako następny przymiot Boskiej istoty, przedstawimy teraz cielesność. Przez cielesność rozumiemy, że Bóg ma ciało. Jest wielkim błędem myśleć o Bogu jako o wielkim umyśle bez ciała. Ani rozum ani Pismo Św. nie podają nam takiej myśli. Myśl ta pochodziła ze zwodniczych abstrakcji i spekulacji pogańskich filozofów, szczególnie greckich, od których ją zapożyczano i wprowadzono w wyznania podczas ciemnych wieków. Stała się ona jednym ze sposobów ośmieszenia i mistyfikacji wielu dzieci Bożych w ich rozumowaniu o Boskiej istocie. Mówiąc o nauce Pisma Św., że Bóg ma więcej niż umysł, że w dodatku On ma ciało, co oznacza posiadanie przez Niego organizmu, nie odnosimy się do tych ustępów Pisma Św., które są niewątpliwie antropomorfistyczne, to jest te, które w przenośni przypisują Bogu kształt i części ludzkie. Raczej odnosimy się do oświadczeń dosłownie i wyraźnie łączących Boga z ciałem. Gdy Jezus rzekł, że żaden człowiek nigdy Boskiej "osoby" nie widział (Jana 5:37), to On wyraźnie pokazuje, że Bóg ma ciało. Ta sama rzecz jest zawarta w Boskim oświadczeniu, iż żaden człowiek nie może Go widzieć aby żyw został (2 Moj. 33:20-23); albowiem z tych ustępów Pisma Św. wynika, że On może być widziany przez człowieka, lecz z ciężkimi i zgubnymi skutkami dla takiego widza. Jeżeli Bóg może być widziany, to On musi mieć więcej niż umysł: On musi mieć ciało, obejmujące sobą organizm. Ten fakt jest także widoczny w oświadczeniu, że "Bóg jest duchem" (Jana 4:24), ponieważ Św. Paweł wyraźnie mówi nam, iż istoty duchowe posiadają ciała (1 Kor. 15:44-49). Wszystkie ustępy Pisma Św., mówiące o niebiosach jako o Jego mieszkaniu zawierają tę samą myśl (Ps. 73:25; Mat. 5:16, 45; 6:9 itd.). Tak samo jest to widoczne z Żyd. 1:3, gdzie znajdujemy, że Jezus jest teraz wyraźnym obrazem osoby Ojca. Powyższe ustępy biblijne niewątpliwie pokazują, że Bóg ma ciało.
Gdy mówimy, że Bóg ma ciało, to naturalnie nie rozumiemy, iż składa się ono z materii. Także gdy mówimy, że Jego ciało jest organizmem nie rozumiemy, że posiada ono te wszystkie organy co nasze ciała. Z natury rzeczy Bogu nie byłyby potrzebne te wszystkie organy, które my używamy, jak np.: organy i części przystosowane do pokarmu, oddychania, ubytków, krwi itd. (1 Kor. 15:50). Bóg naturalnie nie posiada ich w Swoim samoistnieniu, ponieważ rzeczy te pokazują na zależność w istnieniu od rzeczy zewnętrznych. Ponieważ jednak literalne ustępy Pisma Św. przypisują Bogu odpowiednie czyny, możemy rozsądnie przyjąć, że On posiada organy przystosowane do wzroku, głosu, powonienia, dotyku, pracy, ruchu i bez wątpienia ma On pewne organy, których my nie mamy, chociaż nie wiemy z czego one się składają i do czego są podobne. Według tego jak nas zapewnia Św. Paweł odnośnie ciała naszego Pana Jezusa, jest ono zupełnie podobne do ciała Bożego: "Który będąc jasnością chwały i wyrażeniem istności jego" (Żyd. 1:3). A Ap. Jan pisze: "Jeszcze się nie objawiło czem będziemy; lecz gdy On [Jezus] objawi się, podobni Mu będziemy" ponieważ nasze duchowe ciała będą "ukształtowane na podobieństwo Jego chwalebnego ciała" (Filip. 3:21). Nasza tak mała znajomość o Boskim ciele, jak również nasza mała wiedza o wielu innych rzeczach odnośnie Boga, jest przeważnie spowodowana z jednej strony przez Jego wielkość, a z drugiej strony przez naszą małość; albowiem nasz poziom istnienia jest tak dalece niższy od Jego, że nie możemy zupełnie Go zrozumieć - skończoność nie może zupełnie pojąć nieskończoności.
Trzecim przymiotem Boskiej istoty, który chcemy rozważać jest duchowość, tzn. że Bóg jest duchem. Pismo Św. naucza o tym przez kontrast z rzeczami naturalnymi (Dz.Ap. 17:29). Co więcej, ono wyraźnie zapewnia nas o tym w tylu słowach: "Bóg jest duch" (Jana 4:24). A rozum zgadza się z duchowością Istoty, która stworzyła i zachowuje wszechświat oraz jego stworzenia. Boski sposób istnienia nie jest taki, jak istoty posiadającej ciało i krew, lub jakiegokolwiek innego rodzaju materialnego ciała, ale jest to raczej sposób istnienia istoty duchowej z duchowym ciałem. Gdy mówimy o duchowym ciele to rozumiemy, że ono składa się nie z materialnej lecz duchowej substancji lub duchowych pierwiastków. Są materialne substancje, takie jak: woda, ziemia, żelazo, drzewo itd., a także są duchowe substancje takie jak: żywotność, ogień, światło, ciepło itd. Przez stwierdzenie, że Bóg jest duchem zaprzeczamy jakoby Jego ciało składało się z materialnych substancji (1 Kor. 15:50). Natomiast mówiąc, że On jest duchem twierdzimy, że Jego ciało składa się z pewnej duchowej substancji (1 Kor. 15:44, 49). Widocznie aniołowie, którzy są duchami, mają ciała składające się z ognia (Żyd. 1:7, 14). Możliwe, iż niektóre istoty duchowe wyższego rzędu, podobnie jak cherubiny i serafiny, mają ciała składające się z innych duchowych substancji niż ogień. Pismo Św. nie mówi nam o dokładnej naturze (substancji) z której składa się Boskie ciało. Ta sama uwaga odnosi się do obecnego ciała naszego Pana i do ciał świętych w pierwszym zmartwychwstaniu.
Z uwagi na to, iż Pismo Św. nie wspomina o naturze substancji z której składa się Boskie ciało, zabrania nam być stanowczymi w tym przedmiocie; co więcej, zabrania nam robić domysły, że powinniśmy mieć w tym przedmiocie doktrynę wiary. Nie chcemy by nas źle rozumiano, że trzymamy się dogmatycznie tego punktu; nadmieniamy tylko, iż nie byłoby wcale dziwnym gdyby się okazało, że Boskie ciało składa się z pierwiastka życia. Zastanawiając się nad tym, rozum nasz nie znajduje, by ten fakt miał być nierozsądnym, ponieważ Biblia naucza, że Bóg jest nieśmiertelny, czyli ma "życie w samym sobie" (Jana 5:26). Jeżeli Jego ciało składa się z pierwiastka życia, to ono nie potrzebowałoby pierwiastka życia z innych ciał, jako innej substancji do ożywienia go. Bóg, będąc nieskazitelny, nie ma ubytku i ma się rozumieć, nie byłoby potrzeby zaopatrywania Jego ciała. Stąd samopodtrzymujące się życie byłoby Jego życiem, jeżeli Jego ciało składa się z pierwiastka życia. Wobec tego, że wiemy tak mało o możliwościach duchowych substancji, nie czujemy się upoważnieni do mówienia, że nieśmiertelność nie mogłaby istnieć w inny sposób niż przez posiadanie ciała składającego się z pierwiastka życia; być może, że mogłaby istnieć, lecz o tym nie wiemy.
(Ciąg dalszy nastąpi)
TP ’65, 46-48.