Epika, dramat, psalmy, rapsod
Posłuchaj lub pobierz mp3:
Najwznioślejszym ze wszystkich rodzajów literackich jest epika. Biblia zawiera w swej treści Boski plan wieków, który jest epiką najwyższego rzędu i najszlachetniejszego pokroju. Jej akcją jest bój między Bogiem a szatanem. Bohaterem i bohaterką są Jezus i Kościół, a ich głównymi towarzyszami Starożytni i Młodociani Godni oraz Wielka Kompania. Czarnym charakterem jest szatan, a jego towarzyszami i stronnikami są upadli aniołowie i źli ludzie. Sceną jest niebo i ziemia. Jej przygody są tak zróżnicowane, jak historie biblijne, a czas jej trwania to 7000 lat. Wynik to wykorzenienie zła i jego sług oraz tryumf prawości i tych, którzy się nią kierują. Jej ostatecznym celem jest objawienie Boga Jego stworzeniom – jako doskonałego w mądrości, sprawiedliwości, miłości i mocy. W księdze tej występują też wątki epickie. Wśród nich możemy wymienić np. życie Józefa i Estery. Żadna epika stworzona przez człowieka nie może dorównać Boskiemu planowi wieków, żadna nie jest godna wymienienia obok niej.
Dramat to następna w kolejności najwyższa forma poetyckiej kompozycji. Księga Ijoba jest dramatem, posiadającym prolog, dialogi i epilog. Tak naprawdę, księga Ijoba (Hioba) oparta jest na epice, natomiast większość wydarzeń przedstawiona jest w formie dramatu. Zawiera ona nawet element liryczny, który między innymi występuje w złorzeczeniu (Ijoba rozdział 3). Tematy dialogów są niezrównane, precyzyjnie omawiane, a język i myśli nie schodzą z poziomu wzniosłości i piękna. Krytycy literaccy są jednomyślni w tym, że księga Ijoba to najwspanialszy przykład literatury, jaki istnieje.
Psalmy wiodą prym jako poezja liryczna. Uczucia ludzkiego serca są w nich pokazane w ich całej długości i szerokości, wysokości i głębi. Gwałtowne, sprawiedliwe oburzenie sąsiaduje z czułością i patosem najwyższego lotu. W różnych postaciach przejawiają się nadzieja i strach. Widać cześć i adorację, modlitwę i uwielbienie, pokutę i wiarę, nadzieję i odwagę, bierność i aktywność. Pobożność i prostota Psalmów sprawia, że przemawiają one do pobożnych i prostych serc. Są one jednocześnie modlitewnikiem, śpiewnikiem oraz podręcznikiem pobożności. Jak żadna inna istniejąca książka cieszą, rozweselają i wzmacniają pobożne serca. Ich autorzy z pewnością obficie pili z kielicha ludzkich doświadczeń we wszystkich ogólnych aspektach. Opisane przez nich doświadczenia trafiają do bratnich dusz dotykiem uczuć społecznych tak, jak nie czyni tego żadna inna książka. Stawia to Psalmy na pierwszym miejscu światowej liryki.
Jeśli chodzi o literaturę rapsodu, nic, co kiedykolwiek zostało napisane, nie może równać się z rapsodami Izajasza. Najwznioślejsze nuty rapsodu pobrzmiewają w obydwu jego częściach – rozdziałach od 1 do 39 i od 40 do 66. Zwróćmy uwagę na jego bezpośrednie opisy różnych narodów, jakie muszą popaść w ruinę. Zauważmy jego mowy do Izraela, ogłaszanie Królestwa Bożego i Mesjasza, jego Króla. Posłuchajmy jego mów do Izraela duchowego. Mamy tutaj rapsodyczne piękno i wzniosłość, bezkonkurencyjne i niezrównane. W księgach Ijoba, Psalmów i Izajasza literatura osiągnęła najświętsze z najświętszych, swe najwyższe niebiosa i najwznioślejszy raj. Nic na świecie nie może równać się z nimi w dziedzinie poezji wyrażonej w formie dramatu, liryki czy rapsodu.