Zdania Biblii i jej figury retoryczne (Wstęp)

Zdania Biblii i jej figury retoryczne (Wstęp)Zdania Biblii z reguły odpowiadają zasadom stylu. Występują one w Biblii we wszystkich rodzajach – proste, rozwinięte i rozbudowane. Niektóre są złożone, niektóre pojedyncze, większość z nich zrównoważona (tak jest zawsze w poezji), niektóre są długie, niektóre krótkie, a inne średnie. Jeśli Pan celowo nie ucieka się do trudnej mowy, jak czyni to w typach, przypowieściach i tajemnicach, to zawsze używa możliwie najjaśniejszych myśli i języka, a kiedy dana myśl ma być zrozumiana, nawet Jego trudna mowa staje się jasna. Stosuje emfazę wszędzie tam, gdzie jest pożądana, uciekając się do różnych metod jej uzyskania.

Niemal zawsze w zdaniach Biblii stosowana jest jedność myśli. Jedynie św. Paweł, w bogactwie swych szybkich, głębokich i szerokich zdolności intelektualnych, często śpieszy z jednej myśli do kolejnej, zanim jeszcze dokończy zdanie, i w ten sposób niekiedy zaniedbuje właściwe konstruowanie zdań, pozostawiając je niedokończone. Poza nim naprawdę niewiele jest przypadków zaniedbywania przez pisarzy biblijnych poprawnych konstrukcji, tzn. rozpoczynania jakiejś myśli i pozostawiania jej niedokończonej z powodu podjęcia kolejnej.

Zdania Biblii są pełne siły. Te same myśli nigdy w żadnej innej książce nie są wyrażone z taką siłą jak w Biblii. Siła ta osiągana jest biernie przez unikanie zbędnych słów, licznych uzupełnień, niedbałości w stosowaniu słów łączących, przejściowych i zamykających. Aktywnie osiągana jest przez używanie odpowiednich i dokładnych słów, przez staranne używanie słów łączących, przejściowych i zamykających, przez częste stosowanie kontrastu i gradacji, szczególnie w paralelizmach. Budując zdania, nie zapomina także o harmonii. Osiąga to przez trafny dobór miłych dla ucha słów, zgodne rozmieszczenie wyrazów oraz przemienne stosowanie łagodnych i ostrych dźwięków i myśli. Hebrajski system akcentowania jest bardzo pomocny w osiąganiu harmonii w budowie zdań. Podobną rolę odgrywa kadencja między częściami zdań. Dźwięk jest szczególnie dostosowany do znaczenia słów. W ten sposób hebrajski czyni swe zdania moralizatorskimi, silnymi, jasnymi, różnorodnymi, emfatycznymi, jednolitymi. Dzięki temu budowa hebrajskich zdań okazuje się być godnym elementem wielkiej literatury.

Każda wielka literatura ozdabiana jest figurami retorycznymi, które potęgują literackie piękno, a często także i podniosłość dzieła literackiego lub wykładu. W całej Biblii znajdujemy zatem bogaty zasiew figur retorycznych. Dr Bullinger napisał cztery duże tomy na temat figur Biblii, w których przedstawia bardzo wiele figur zazwyczaj pomijanych przez zwykłe podręczniki na temat retoryki. Wśród wymienionych i opisanych przez niego 181 biblijnych figur (spośród wieluset tysięcy obecnych w Biblii) są i takie, które nie występują w żadnej innej literaturze. Przez figurę retoryczną rozumiemy takie użycie słowa lub słów, które odchodzi od ich zwykłego znaczenia, miejsca lub sposobu w celu rozjaśnienia, upiększenia lub podkreślenia myśli, którą chce się wyrazić. Myśl taka jest dosłowna, lecz użyte słowa nie są dosłownymi. Nazywamy je figurą właśnie dlatego, że słowa nie są używane w niej w sposób literalny.

Biblia, szczególnie Stary Testament, prawdopodobnie jest najbardziej figuralną książką, jaka kiedykolwiek została napisana. Nieodróżnianie jej języka literalnego od figuralnego prowadzi do fałszywych interpretacji, np. niedostrzeżenie faktu, że słowa użyte w związku z emblematami Wieczerzy Pańskiej są tego rodzaju, że ich interpretacja musi być figuralna, doprowadziło do powstania doktryn transsubstancjacji i konsubstancjacji, obydwu obarczonych poważnymi błędami. Nikt, kto myli figury retoryczne z literą, a literę z figurami retorycznymi, nie może być godnym zaufania interpretatorem Pisma Świętego.
Poprzednia stronaNastępna strona