Jak powinno wyglądać prowadzenie badania? – część 2
Po trzecie – po zakończeniu rozważania wszystkich stosownych pytań szczegółowych, starszy powinien wreszcie postawić pytanie ogólne (które streszcza badany akapit, łącząc się, w miarę możliwości, ze wszystkimi odrębnymi myślami poruszonymi w nim) w taki sam sposób jak to czynił z pytaniami szczegółowymi, to znaczy – najpierw około dwom-trzem wyznaczonym osobom, potem zborowi i na końcu samemu je podsumowując.
Po czwarte – po przedstawieniu pytania ogólnego i wszystkich szczegółowych pytań opartych na nim, starszy powinien zapytać Zboru czy ktoś chciałby postawić pytanie do badanego akapitu – nie na dowolny temat, ale ściśle związane z rozważanym pytaniem ogólnym. Porządek, pożytek i oszczędność czasu zabraniają stawiania pytań nie związanych z rozważanym pytaniem ogólnym. Jeśli są pytania dotyczące innych zagadnień, a z różnych powodów należałoby na nie odpowiedzieć, to właściwym czasem na to jest czas po zakończeniu lekcji, ale przed zakończeniem zebrania.
Z jakich powodów Zbór powinien mieć możliwość stawiania pytań do rozważanego akapitu, a przed rozpoczęciem badania następnego akapitu? (lub: pytania ogólnego, jeśli np. rozważany akapit jest tak długi, że wymaga postawienia więcej niż jednego pytania ogólnego). Jest ich kilka – na przykład niektórzy członkowie Zboru mogli nie zrozumieć badanego przedmiotu, lub być może starszy nie poruszył jakiejś ważnej myśli zawartej w badanym akapicie, albo istnieją różnice w rozumieniu danego tematu i pożądane byłoby przedyskutowanie i rozstrzygnięcie danej sprawy, albo wreszcie – w treści akapitu znajdują się jakieś terminy, które nie są zrozumiałe dla pytającego, a wygląda na to, że dla innych owszem.
Najkorzystniejsze jest nie pozostawianie zadawania pytań na następne badanie np. za tydzień, ponieważ istnieje duże prawdopodobieństwo, że się je zapomni. Jeżeli np. względy czasowe nie pozwolą rozważyć wszystkich pytań, to warto jest je przynajmniej sobie zapisać. Oczywiście wyjątkiem jest tu pytanie, na które nikt z zebranych nie potrafi zadawalająco odpowiedzieć – wtedy warto jest poprosić Zbór o wyszukanie (w Biblii, literaturze, Internecie, itp.) przed następnym badaniem myśli, które rozwiążą powstały problem, i kolejne badanie rozpocząć od zajęcia się właśnie tym pytaniem.
Po piąte – jeżeli członkowie Zboru będą mieli dodatkowe pytania do akapitu, to prowadzący powinien spytać od razu Zboru, czy ktoś chciałby na ochotnika zabrać głos, a nie wyznaczać osoby imiennie, jak to czyni w normalnej sytuacji – nikt bowiem nie przygotowywał się wcześniej do odpowiedzi na takie dodatkowe pytanie i nikt nie ma obowiązku potrafić na nie odpowiedzieć. Gdy odpowie już tyle osób ile chciało odpowiedzieć, starszy powinien zwrócić się do osoby pytającej o jej zdanie na ten temat. I na końcu sam powinien podać swoją myśl, by w ten sposób podsumowując zagadnienie kończył dyskusję na każde pytanie postawione w zborze.
Tak więc choć do starszego przewodniczącego badaniu nie należy pierwsze słowo w odpowiadaniu na jakiekolwiek pytania, to jako rzecznik zboru wypowiada ostatnie słowo w odpowiedzi na każde postawione pytanie, co czyni przez podsumowanie dyskusji. Warto też zauważyć, że starszy powinien powstrzymać się od komentowania poszczególnych odpowiedzi – to nie jest jego zadanie, on jest sługą Zboru, mającym zadbać o właściwy przebieg i porządek badania, w tym momencie przede wszystkim powinien więc podsumować wypowiedzi członków Zboru a nie chwalić się swoją wiedzą. Jeżeli jeszcze coś chciałby dodać do myśli już wyrażonych przez Zbór, to powinien zaczekać aż wszyscy chętni się wypowiedzą i jeśli jeszcze coś faktycznie pozostanie do dodania, to uczynić to dopiero przy okazji podsumowania. Jeżeli taki starszy widzi, że Zbór nie wyłapuje głównej myśli, jakiej dotyczyło pytanie, lub, że pomimo rozważania w dalszym ciągu jest niezrozumienie danego tematu, to raczej powinien wymyślić i zadać dodatkowe pytanie (lub pytania) szczegółowe, które uwypukli punkt, na który chciał on zwrócić uwagę. Dopiero w momencie, gdy i to nie doprowadzi do uchwycenia przez Zbór właściwej myśli, warto jest naprowadzać Zbór na właściwy trop przez krótkie pytania naprowadzające, np. następująco: pytanie naprowadzające –> jedna osoba na ochotnika do odpowiedzi –> kolejne pytanie naprowadzające -> znów jedna osoba na ochotnika do odpowiedzi, i tak aż do momentu, gdy albo sprawa stanie się jasna, albo Zbór poprosi, by starszy wreszcie sam wyjaśnił co ma na myśli. Po czym Zbór znów powinien otrzymać możliwość wypowiedzi i na końcu przewodniczący znów podsumowuje te rozważania i przechodzi do kolejnego pytania.
Po szóste – jeśli po skończeniu właściwej lekcji pojawiły się jakieś pytania dotyczące tematu nie związanego z aktualną lekcją, to starszy powinien potraktować je tak jak przy innych pytaniach z sali – to jest najpierw przedstawiając je zborowi, potem osobie pytającej i na końcu samemu podsumowując.
„Bereańskie” pytania do przemyślenia i rozważenia w związku z dzisiejszym odcinkiem. Pytania oznaczone gwiazdką nie są ujęte w powyższym tekście.
1) Pytanie ogólne: Jaki porządek powinien zostać zachowany przy rozważaniu pytań ogólnych?
a) Co starszy powinien zrobić po zakończeniu rozważania pytań szczegółowych?
b) Z jakiego powodu?
c) W jakiej kolejności powinny wypowiadać się poszczególne osoby (wyznaczone osoby, ochotnicy, przewodniczący)?
2) Pytanie ogólne: Kiedy jest właściwy czas na zadawanie dodatkowych pytań?
a) Co powinien zrobić starszy po zadaniu swych pytań do akapitu?
b) Czego powinny dotyczyć dodatkowe pytania w tym momencie?
c) Dlaczego?
d) Kiedy powinno się udostępnić możliwość zadawania pytań dotyczących innych zagadnień?
*e) Dlaczego?
3) Pytanie ogólne: Z jakich powodów Zbór powinien mieć możliwość stawiania pytań do rozważanego akapitu przy zakończeniu jego rozważania?
a) Jaki jest pierwszy z nich?
b) Drugi?
c) Trzeci?
d) Czwarty?
*e) Czy mogą być jeszcze jakieś inne powody ku temu?
4) Pytanie ogólne: Jak postępować w przypadku dodatkowych pytań pozostających do rozważenia na kolejnym badaniu?
a) Czy dobrze jest pozostawiać dodatkowe pytania do rozważenia na następnym badaniu?
b) Dlaczego?
c) Jak się przed tym zabezpieczyć w razie zaistnienia takiej konieczności?
d) Jaki jest szczególny przypadek, gdy pozostawienie pytania do rozważenia na następnym badaniu jest najkorzystniejsze?
e) Jak wtedy warto postąpić?
5) Pytanie ogólne: Jaki porządek powinno się zachować przy rozważaniu pytań dodatkowych?
a) Kogo przewodniczący powinien poprosić do odpowiedzi po usłyszeniu pytania z sali?
b) Dlaczego?
c) Kogo powinien poprosić do odpowiedzi po wypowiedziach odpowiadających?
*d) Dlaczego?
e) Kto powinien wypowiedzieć się na temat tego pytania jako ostatni?
f) Dlaczego?
6) Pytanie ogólne: Kiedy przewodniczący zebraniu starszy powinien się wypowiadać podczas rozważania pytań?
a) Czego przewodniczący nie powinien czynić?
b) Kiedy jest właściwy czas na jego wypowiedź na temat rozważanego pytania i dlaczego?
c) Jakie jest jego główne zadanie w tym momencie?
d) Jaki jest lepszy sposób postępowania dla niego w przypadku gdy po rozważeniu danego pytania okazuje się, że wciąż jakieś kwestie pozostają nie do końca zrozumiałe?
e) Jak powinien postąpić, gdy nie jest w stanie sformułować takich pytań dodatkowych, które wyjaśnią tą niezrozumiałą kwestię?
f) Co powinien zrobić po zakończeniu takich rozważań?
7) Pytanie ogólne: Jak postąpić w przypadku pojawienia się pytań nie związanych z rozważanym aktualnie tematem?
a) Od czego należy rozpocząć rozważanie takich pytań (*i dlaczego)?
b) Kto następnie powinien się wypowiedzieć (*i dlaczego)?
c) A kto na końcu (*i dlaczego)?