Prorocy Biblii – co właściwie znaczy słowo ‚prorok’ w Biblii?
Posłuchaj lub pobierz mp3:
Chociaż współcześnie słowo „prorok” kojarzy się prawie wyłącznie z kimś, kto przepowiada przyszłość, to nie jest to wcale oryginalne, ani jedyne znaczenie tego słowa. Słowo to w Biblii ma bowiem inne i znacznie szersze znaczenie: oznacza ono „publiczny wykładowca/nauczyciel”. Co więcej – publicznych nauczycieli bałwochwalstwa również tak nazywano, czego przykładem są chociażby “prorocy Baala”.
Spójrzmy na niektóre fragmenty Pisma Świętego, które pozwolą to lepiej zauważyć:
- 1 Koryntian rozdział 14 wersety 1-6: „(1) Zabiegajcie o miłość i gorąco pragnijcie duchowych darów, a najbardziej tego, żeby prorokować. (2) Bo kto mówi nieznanym językiem, zwraca się nie do ludzi, lecz do Boga. Nikt go nie rozumie, a on pod wpływem Ducha wypowiada rzeczy, które pozostają tajemnicą. (3) Kto natomiast prorokuje, mówi do ludzi, dla ich zbudowania, zachęty i pociechy. (4) Kto mówi językiem, buduje sam siebie. Kto prorokuje — buduje kościół. (5) Pragnąłbym, abyście wy wszyscy mówili językami, bardziej jednak, abyście prorokowali. Gdyż ten, kto prorokuje, jest większy niż ten, kto mówi językami, chyba żeby je wykładał, aby kościół doznał zbudowania. (6) Pomyślcie, bracia, gdybym przyszedł do was i mówił językami, na co bym się przydał, nie przekazując żadnego objawienia, poglądu, proroctwa lub pouczenia?”;
- 2 Piotra rozdział 2 werset 1: „Byli jednak i fałszywi prorocy wśród ludu, jak i pośród was będą fałszywi nauczyciele, tacy, którzy doprowadzą do zgubnych podziałów, a zapierając się nawet Pana, który ich odkupił, ściągną na siebie rychłą zgubę”;
- Ewangelia Mateusza rozdział 7 werset 15: „Strzeżcie się fałszywych proroków. Przychodzą oni do was w owczej skórze, wewnątrz jednak są drapieżnymi wilkami”;
- Ewangelia Mateusza rozdział 14 werset 5: „Herod chciał go [Jana Chrzciciela] więc zabić, ale bał się ludu, który uważał go za proroka”;
- Nehemiasza rozdział 6 werset 7: „Podobno już ustanowiłeś proroków, którzy mieliby głosić o tobie w Jerozolimie: jest król w Judei! Oczywiście, król dowie się o tym. Dlatego przyjedź na wspólną naradę”;
- 1 Królewska rozdział 18 werset 40: „Eliasz zaś rozkazał im: Pochwyćcie proroków Baala, aby żaden z nich nie uszedł. Pochwycono ich. Eliasz sprowadził ich do potoku Kiszon i tam ich pozabijał”;
- Tytusa rozdział 1 werset 12: „Powiedział jeden z nich, ich własny prorok: ‘Kreteńczycy zawsze kłamcy, złe bestie, brzuchy leniwe’”.
Prorokowanie w sensie zwykłego nauczania stało się następnie popularne w pewnej klasie społecznej i zwyrodniało, przybierając formę faryzeizmu, nauczania tradycji starszych – w miejsce przykazań Boskich. Sprzeciwiając się w ten sposób prawdzie, faryzeusze stawali się fałszywymi prorokami, czyli fałszywymi nauczycielami (ewangelia Mateusza rozdział 15 wersety 2-9: „(2) Dlaczego uczniowie twoi przestępują naukę starszych? Nie myją bowiem rąk, gdy chleb jedzą. (3) On zaś, odpowiadając, rzekł im: A dlaczego to wy przestępujecie przykazanie Boże dla nauki waszej? (4) Wszak Bóg powiedział: Czcij ojca i matkę, oraz: Kto złorzeczy ojcu lub matce, niech poniesie śmierć. (5) A wy powiadacie: Ktokolwiek by rzekł ojcu lub matce: To, co się ode mnie jako pomoc należy, jest darem na ofiarę [teoretycznie Bogu, w istocie: na rzecz świątyni = dla kapłanów], (6) Nie musi czcić ani ojca swego, ani matki swojej [dbać o nich gdy się zestarzeją]; tak to unieważniliście słowo Boże przez naukę swoją. (7) Obłudnicy! Dobrze prorokował o was Izajasz w słowach: (8) Lud ten czci mnie wargami, ale serce ich daleko jest ode mnie. (9) Daremnie mi jednak cześć oddają, głosząc nauki, które są nakazami ludzkimi”).
Z wielkiej klasy ludzi zwanych prorokami wybierał Jahwe w różnych czasach tych, którym osobiście powierzał przekazanie poselstwa, odnoszącego się czasem do spraw niedalekich, a czasem do wydarzeń należących do dalszej przyszłości (i od tych niewielu pochodzi współczesne powszechne znaczenie tego słowa).