Skromność – cz.1: Wstęp i definicja

Skromność - cz.1: Wstęp i definicjaDrugą z drugorzędnych cech charakteru Boga, jakie chcielibyśmy omówić, jest skromność. (Przypominamy, że „drugorzędny” nie znaczy w tym przypadku „gorszy”, lecz „powstający w drugi z możliwych sposobów” – nie jako bezpośredni efekt działania organów uczuciowych, lecz jako efekt tłumienia wysiłków pewnych organów uczuciowych do zdobycia kontroli nad naszym postępowaniem).

Przez skromność rozumiemy taką cechę charakteru, przez którą dana jednostka stosuje powściągliwość w mowie, i zamiast nadmiernej wrażliwości na wymówki czy brak uznania – w obecności innych zachowuje się bez ostentacji i zmieszania. Definicja ta pokazuje relację przeciwieństwa między skromnością (drugorzędną cechą charakteru) a aprobatywnością (niższą pierwszorzędną cechą charakteru), co dowodzi prawidłowości tej definicji. Właściwa skromność jest bowiem wynikiem tłumienia przez wyższe pierwszorzędne cechy charakteru wysiłków cechy aprobatywności do zdobycia kontroli nad naszym postępowaniem.

Tak jak wskazywaliśmy w odcinkach, w których ją omawialiśmy, aprobatywność pragnie dobrej opinii innych, i, jeśli cecha ta może być używana zgodnie z wyższymi pierwszorzędnymi cechami, jest ona właściwa i jako taka jest niższą pierwszorzędną łaską (jeśli jej używanie wynika z miłości bezinteresownej) lub zaletą (jeśli jej używanie wynika z miłości obowiązkowej – sprawiedliwości).

Gdyby jednak pozwolić cesze aprobatywności na kontrolowanie sposobów przejawiania wyższych pierwszorzędnych cech charakteru zamiast pozostawania pod ich kontrolą, to – w przypadku przerostu – byłaby ona zbyt wrażliwa i zbyt zraniona w uczuciach – obrażalska – gdyby odmówiono jej takiej dobrej opinii lub gdyby pojawiła się krytyka czy niepopularność. By zapobiec takiej niepopularności, w swej nadmiernej wrażliwości poszłaby ona na kompromis z zasadami. Innym skutkiem pozwolenia jej na kontrolowanie cech wyższych pierwszorzędnych, zamiast utrzymywania jej pod ich kontrolą, w przypadku przerostu tej cechy, byłoby to, że w celu zdobycia aprobaty innych dążyłaby ona także do popisywania się mniejszym lub większym pozerstwem, ostentacją i próżnością.

Tak więc jej dominacja w naszym charakterze zamiast dominacji wyższych cech pierwszorzędnych w przypadku przerostu tej cechy/przesady w jej stosowaniu, prowadzi do powstawania wad – m.in.: obrażalskości, ostentacji, próżności, bezczelności, pompatyczności i rozgoryczenia krytyką.

Natomiast w przypadku niedoboru – braku odpowiednio rozwiniętej cechy aprobatywności i pozwolenia jej na kontrolowanie sposobów przejawiania wyższych pierwszorzędnych cech charakteru, zamiast pozostawania pod ich kontrolą, wynikiem byłoby pojawienie się wad – m.in.: lekceważenia własnego wpływu na innych, braku reakcji na pochwały lub krytykę, ignorowania złej opinii o sobie.

Natomiast tłumienie przez wyższe pierwszorzędne cechy charakteru wysiłków cechy aprobatywności do zdobycia kontroli nad naszym postępowaniem tworzy drugorzędną cechę skromności, która pozostaje niezachwiana pośród krytyki i niepopularności, czysta i prosta pośród pochwał i zawsze odpowiednio powściągliwa w mowie w obecności innych.
Poprzednia stronaNastępna strona