W poprzednim odcinku zauważyliśmy m.in., że gdyby kapłani chcieli zabezpieczyć sobie wpływy i władzę nad ludem, to nigdy by nie sfabrykowali zapisów szkodzących celowi, jaki by zamierzali osiągnąć – jako, że owe zapisy stanowczo dowodzą, iż Mojżesz – wielki wódz Izraela, pochodzący z ich pokolenia, na rozkaz Boga odsunął kapłanów od władzy cywilnej, oddając ją w ręce ludu.

Ponadto na uwagę zasługuje fakt, iż prawa najbardziej rozwiniętych cywilizacji dwudziestego ani dwudziestego pierwszego wieku wcale troskliwiej nie zapewniają równej odpowiedzialności bogatych i biednych wobec prawa cywilnego – często jest wręcz przeciwnie. Prawo Mojżeszowe nie czyniło natomiast w tym względzie żadnej różnicy. Żaden naród nie wydał tylu dekretów, które z równą troską strzegłyby ludu przed niebezpieczeństwem skrajnego zubożenia jednych i nadmiernego bogacenia się i powiększania władzy drugich. Prawo Mojżeszowe przewidywało „restytucję” (czyli odnowienie, powracanie do pierwotnego stanu posiadania) co pięćdziesiąt lat, w tak zwanym „roku jubileuszowym”. Prawo to, zapobiegając stałej utracie majątku, zapobiegało tym samym gromadzeniu się majątku w rękach nielicznych osób:

• 3 Mojżeszowa rozdział 25 wersety 9, 13-23 i 27-30: „(9) Gdy ten czas nadejdzie, każesz zadąć w róg. Uczynisz to w siódmym miesiącu i jego dziesiątym dniu. Właśnie w Dniu Pojednania dźwięk rogu ma się rozlec po kraju. (…) (13) W roku jubileuszowym każdy będzie mógł wrócić do swojej własności. (14) Jeśli więc będziecie coś komuś sprzedawali lub coś od kogoś kupowali, to nie oszukujcie się nawzajem. (15) Zarówno cena zbytu, jak i cena kupna kształtować się będzie stosownie do liczby lat po roku jubileuszowym, albo — innymi słowy — stosownie do liczby przypadających na te lata plonów. (16) Im więcej będzie lat, tym wyższa cena kupna. Im mniej będzie lat, tym niższa cena kupna, gdyż przedmiotem sprzedaży jest ilość rocznych plonów. (17) Nie będziecie zatem nawzajem się oszukiwać. Kierować wami będzie bojaźń Boża, ponieważ Ja, PAN, jestem waszym Bogiem. (18) Stosujcie więc moje ustawy i przestrzegajcie moich praw, wypełniajcie je, a będziecie w swoim kraju mieszkali bezpiecznie. (19) Ziemia wyda swój owoc, będziecie jedli do syta i będziecie w niej mieszkać bezpiecznie. (20) A gdybyście pomyśleli: Co będziemy jedli w siódmym roku, skoro nie będzie zasiewów ani zbiorów? — (21) otóż w szóstym roku zapewnię wam takie błogosławieństwo, że ziemia wyda plon na trzy lata! (22) Będziecie więc siać w ósmym roku, a jeść z szóstego aż po rok dziewiąty — do zbiorów nowych plonów będziecie jedli wcześniejsze. (23) Co do ziemi, nie będzie ona sprzedawana na zawsze, gdyż ziemia należy do Mnie, a wy jesteście u Mnie cudzoziemcami i gośćmi. (…) (27) odliczy lata od swojej sprzedaży i zwróci resztę temu, któremu sprzedał swą własność, i powróci do swojej własności. (28) Jeśli jednak nie będzie go stać na wykup, to sprzedane dobra pozostaną w ręku nabywcy do roku jubileuszowego. W tym roku nabywca je zwolni, a ten, który je sprzedał, powróci do swojej własności. (29) Kto natomiast sprzeda dom mieszkalny w mieście otoczonym murem, to będzie miał prawo do wykupu przez rok po jego sprzedaży i przez taki okres będzie mógł z tego prawa skorzystać. (30) A jeśli przed upływem pełnego roku od sprzedaży dom nie zostanie wykupiony, to dom ten — w mieście otoczonym murem — pozostanie na zawsze w rękach jego nabywcy i potomnych. W roku jubileuszowym nie zostanie wydany”.

W rzeczywistości uczyło ono ów naród uważać się nawzajem za braci i odpowiednio do tego działać, czyli pomagać sobie bez wynagrodzenia i przyjmowania lichwiarskich odsetek:

• 2 Mojżeszowa rozdział 22 werset 25 (lub, w niektórych przekładach, 24): „Jeśli pożyczysz pieniądze ubogiemu spośród mojego ludu, który mieszka z tobą, nie postąpisz wobec niego jak lichwiarz, nie naliczysz mu odsetek”;
• 3 Mojżeszowa rozdział 25 wersety 36 i 37: „(36) Nie bierz od niego procentu ani lichwy, ale bój się swojego Boga, aby twój brat mógł żyć u ciebie. (37) Nie będziesz mu pożyczał swoich pieniędzy na procent ani swojej żywności na lichwę”;
• 4 Mojżeszowa rozdział 26 wersety 52-56: „(52) Następnie tak powiedział Jahwe do Mojżesza: (53) „Pomiędzy nich rozdzielisz ziemię według liczby osób jako dziedzictwo. (54) Liczniejszemu [pokoleniu] większe dasz dziedzictwo, a mniejszemu [pokoleniu] mniejsze dasz dziedzictwo, każdemu według liczby spisanych będzie dane dziedzictwo. (55) Ziemia losem ma być podzielona, a dziedzictwo mają otrzymać według osób pokoleń ojcowskich. (56) Według rozstrzygnięcia losu ma być podzielone dziedzictwo zarówno między znacznych, jak i nieznacznych”.

Wszystkie prawa ogłaszano publicznie, aby w ten sposób zapobiec manipulowaniu prawami ludu przez podstępne jednostki. Były też one ogólnie dostępne i każdy, kto chciał je przepisać, mógł to uczynić. Po to, aby nawet najuboższy i najmniej wykształcony Izraelita nie pozostawał w nieświadomości, nałożono na kapłanów obowiązek odczytywania ich zebranym w czasie świąt, które obchodzono co siedem lat:

• 5 Mojżeszowa rozdział 31 wersety 10-13: „(10) Wydał im też Mojżesz takie polecenie: Zawsze, kiedy upłynie siedem lat, w roku umorzenia długów, w Święto Szałasów, (11) gdy cały Izrael przyjdzie pokazać się przed obliczem PANA, twojego Boga, w miejscu, które On wybierze, odczytywać będziesz to Prawo w obecności całego Izraela. (12) Zgromadzisz wówczas lud, mężczyzn, kobiety i dzieci oraz cudzoziemców mieszkających w obrębie twoich bram, po to, by usłyszeli i uczyli się bojaźni PANA, waszego Boga, i pilnowali spełniania wszystkich słów zawartych w tym Prawie. (13) Niech słuchają również ich synowie, którzy tego Prawa jeszcze nie znają. Niech oni także uczą się bojaźni PANA, waszego Boga, po wszystkie dni waszego życia w tej ziemi, do której przeprawiacie się przez Jordan, aby ją przejąć na własność”.

Czy słuszne jest więc zakładanie, iż takie prawa i zarządzenia ustanawiali źli ludzie lub tacy, którzy za pomocą intryg chcieli pozbawić naród wolności i szczęścia? Takie przypuszczenie byłoby nielogiczne.