Boska miłość – część 1: Wstęp i jej nazwa
W naszej analizie cech/przymiotów/łask świętego charakteru Boga zakończyliśmy w poprzednim odcinku omawiać Jego miłość obowiązkową, czyli sprawiedliwość, a obecnie rozpoczniemy omawianie drugiego rodzaju miłości, jaką On posiada – miłości bezinteresownej.
Polskie przekłady tłumaczą słowo, które zostało oryginalnie użyte na jej określenie jako: „łaska”, „miłość”, lub „miłość prawdziwa”. Przekłady angielskie natomiast często używają słowa „charity”, od którego wzięło się określenie „charytatywność”. Żadne z nich nie jest idealnym oddaniem pierwotnego znaczenia tego słowa – a sprawę dodatkowo komplikuje to, iż to słowo: charytatywność, w obecnych czasach oznacza głównie jałmużnę i różnego rodzaju akty jałmużny. W języku polskim jest jeszcze jedno słowo, które mogłoby być odpowiednim do oddania sensu tego słowa: dobroczynność, niemniej mimo to nie jest ono używane – niemal całkowicie zostało zastąpione terminem „miłość”, nad czym ubolewamy, ponieważ „miłość” jest terminem szerszym niż dobroczynność, która jest jedynie jednym z rodzajów miłości (i też kojarzy się zwykle z jałmużną i aktami jałmużny, będąc wymiennie stosowane, np. akcje dobroczynne – akcje charytatywne).
We wszystkich tłumaczeniach Biblii najczęściej dla określenia zarówno miłości sprawiedliwości jak i miłości dobroczynności jest używane tylko jedno słowo: „miłość”. Oryginał grecki dla tych dwóch form miłości używa jednak dwóch różnych rzeczowników – „philadelphia” („philia”) dla miłości sprawiedliwości i „agape” dla miłości dobroczynności (stąd tłumacze mają szczególny problem z wersetami, w których niedaleko od siebie występuje zarówno „philia” jak i „agape”, i tłumaczą je wówczas na przykład następująco:
- 2 Piotra rozdział 1 werset 7:
- Biblia Gdańska: „A do pobożności (dodajcie) braterską miłość [philadelphia], a do miłości braterskiej łaskę [agape]„
- Biblia Paulistów: „do pobożności braterską życzliwość [philadelphia], a do życzliwości braterskiej miłość [agape]„
- Biblia Warszawsko-Praska: „Wreszcie pobożności niech towarzyszy braterska przyjaźń [philadelphia], a przyjaźni prawdziwa miłość [agape]„
- ewangelia Jana rozdział 21 wersety 15-17 (we wszystkich polskich przekładach jest podobnie – znika wiele prawdziwego znaczenia tej rozmowy, ale o tym powiemy sobie innym razem):
- „(15) Gdy spożyli posiłek, Jezus zapytał Szymona Piotra: ‚Szymonie, synu Jana, czy miłujesz [agapao] Mnie bardziej niż oni?’. Piotr odparł: ‚Tak, Panie! Ty wiesz, że Cię kocham [phileo]‚. Wtedy powiedział do niego: ‚Paś moje baranki’. (16) Zapytał go powtórnie: ‚Szymonie, synu Jana, czy miłujesz [agapao] Mnie?’. Odrzekł Mu: ‚Tak, Panie! Ty wiesz, że Cię kocham [phileo]‚. Powiedział mu: ‚Paś moje owce’. (17) I zapytał go po raz trzeci: ‚Szymonie, synu Jana, czy kochasz [phileo] Mnie?’. Wtedy Piotr się zasmucił, że już trzeci raz go zapytał: ‚Czy kochasz [phileo] Mnie?’. I odpowiedział Mu: ‚Panie, Ty wiesz o wszystkim. Ty wiesz, że Cię kocham [phileo]‚. Jezus rzekł do niego: ‚Paś moje owce.'”)
Z powyższych powodów, oraz ponieważ brakuje oddzielnych czasowników dla wyrażania działania miłości w sprawiedliwości i w dobroczynności, w naszym cyklu będziemy mówili o tej cesze/przymiocie/łasce dobroczynności jako o miłości – prosimy jednak pamiętać o tym w swoich rozważaniach tego tematu.
Dla jasności jednak zdefiniujemy obydwie formy miłości. Miłość sprawiedliwości to miłość obowiązkowa (albo interesowna), miłość dobroczynności to miłość bezinteresowna. Przez miłość obowiązkową rozumiemy miłość, którą jesteśmy prawnie winni innym (i oczekujemy w związku z tym jej od innych – ewangelia Mateusza rozdział 7 werset 12: „Wszystko więc, co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie. Albowiem to jest [istota] Prawa i Proroków”). Przez miłość bezinteresowną natomiast rozumiemy miłość, która jest niezależna od obowiązku – ona wypływa z umiłowania dobrych zasad. W poprzedniej części niniejszej serii mówiliśmy o tej pierwszej, a teraz proponujemy zająć się tą drugą. A zatem miłość bezinteresowna jest tym znaczeniem, w jakim używamy słowa miłość jako trzeciego pierwszorzędnego przymiotu/cechy/łaski charakteru Boga, jaki omówimy.