W poprzednim odcinku zauważyliśmy, że słowo „przymierze” jest używane w Piśmie Świętym w trzech znaczeniach i omówiliśmy pierwsze z nich – że Boskie przymierza oznaczają obietnice.

Jednak słowo „przymierze „jest używane w Piśmie Świętym także i w drugim znaczeniu, tzn. w znaczeniu wszystkich nauk, instytucji, zarządzeń itp. związanych z przymierzem w pierwszym jego znaczeniu. Tak więc wszystkie nauki, instytucje, zarządzenia itp. związane z przymierzem zawartym na Synaju (Galacjan rozdział 4 werset 24: „Ma to znaczenie przenośne. Kobiety te bowiem oznaczają dwa przymierza: jedno zawarte na górze Synaj – rodzące niewolę – wyobraża je Hagar”) są częścią Przymierza Zakonu w drugim znaczeniu tego słowa. Tak więc Bóg i Izrael związali się wzajemnie przymierzem w pierwszym znaczeniu tego słowa na Synaju. Jednak w drugim znaczeniu tego słowa, przymierze to rozpoczęło się od ustanowienia Paschy w dniu, w którym Izrael opuścił Egipt (co widać w liście do Hebrajczyków rozdziale 8 wersecie 9: „Nie takie przymierze, jakie zawarłem z ich ojcami w dniu, gdy ich ująłem za rękę, aby ich wyprowadzić z ziemi egipskiej. Nie wytrwali oni w moim przymierzu, dlatego Ja także przestałem się o nich troszczyć, mówi Pan”), a zostało skompletowane dopiero wtedy, gdy Mojżesz zakończył podawanie nauk przymierza itd. Izraelowi tuż przed swą śmiercią, kilka dni przed przekroczeniem przez Izrael Jordanu i około czterdzieści lat po opuszczeniu Egiptu (ich opis jest zawarty w 5 Mojżeszowej rozdziale 33 wersetach 1-29, z czego zacytujemy tu tylko fragment: „(1) Oto błogosławieństwo, którego Mojżesz, mąż Boży, udzielił Izraelitom przed swoją śmiercią. (2) Powiedział: PAN przybył z Synaju, zaświecił im z Seiru, zajaśniał z góry Paran, nadszedł od Ribat Kadesz z płonącym dla nich ogniem po prawicy. (3) Tak, On kocha ludzi, wszyscy Jego święci w twoim ręku. Zgromadzili się u twoich stóp, by przyjąć twoje słowa, (4) Prawo [Zakonu], które nadał nam Mojżesz, dziedzictwo wspólnoty Jakuba”).

Po trzecie, słowo „przymierze” jest w Biblii używane w taki sposób, że wraz z poprzednimi dwoma znaczeniami obejmuje ono sług stosujących te obietnice oraz odpowiednie nauki, instytucje, zarządzenia itp. wobec osób pozostających w stanie przymierza.

To właśnie w tym trzecim znaczeniu tego słowa, obejmującym jako swą część znaczenie pierwsze i drugie, Biblia nazywa przymierze matką.

Sądzimy tak na podstawie Izajasza rozdziału 54 wersetu 17 („Żadna broń sporządzona przeciwko tobie nie będzie skuteczna, i każdemu, kto będzie chciał się z tobą sądzić, dowiedziesz jego winy. Takie jest dziedzictwo sług PANA, a ich sprawiedliwość pochodzi ode Mnie – wyrocznia PANA”) w kontraście do pozostałej części tego rozdziału, gdzie o Przymierzu Sary mówi się jako o żonie Jahwe i matce Jego dzieci, podczas gdy według wersetu 17 adresaci obejmują sług Boga (zacytujemy niektóre fragmenty tego kontekstu, żeby można było to lepiej zauważyć – Izajasza rozdział 54 wersety 1, 5, 10, 13 i 15: „(1) Wesel się, niepłodna, która nie rodziłaś, wznoś radosne okrzyki, ty, co nie znałaś bólów rodzenia! Bo liczniejsze będzie potomstwo samotnej niżeli zamężnej – mówi Jahwe. (…) (5) Bo małżonkiem twoim jest twój Stworzyciel, Jahwe Zastępów – to Imię Jego, a twym Wybawcą – Święty Izraela, Bóg całej ziemi – tak się Go nazywa. (…) (10) Bo góry się mogą rozstąpić i wzgórza mogą się zachwiać, lecz miłość moja cię nie odstąpi, Przymierze pokoju mojego się nie zachwieje! – mówi Jahwe litujący się nad tobą. (…) (13) Wszystkie twoje dzieci będą uczniami PANA, wielka będzie pomyślność twych dzieci. (…) (15) Jeśli ktoś będzie cię atakował, nie będzie to pochodzić ode Mnie. Kto cię zaatakuje, padnie ze względu na ciebie (…)”.

Porównajmy także wykorzystanie zacytowanego powyżej Izajasza rozdziału 54 wersetu 1 przez św. Pawła jako dowodu jego wyjaśnień na temat antytypu Sary w Galacjan rozdziale 4 wersetach 21-31 (szczególnie zaś w wersecie 27): „(21) Powiedzcie mi, wy, którzy chcecie pozostawać pod władzą Prawa [Zakonu]: Czy nie czytacie Prawa? (22) Napisane jest przecież, że Abraham miał dwóch synów: jednego z niewolnicy, a drugiego z wolnej. (23) Ten z niewolnicy urodził się według ciała, a ten z wolnej – według obietnicy. (24) Jest w tym głębszy sens. Kobiety wyobrażają dwa przymierza. Hagar oznacza przymierze z góry Synaj, które rodzi do niewoli. (25) Ta właśnie Hagar to góra Synaj w Arabii. Symbolizuje ona obecną Jerozolimę, która wraz ze swymi dziećmi znajduje się w niewoli. (26) Jerozolima, która jest na wysokości, jest natomiast wolna i ona jest naszą matką. (27) Napisano bowiem: Ciesz się, niepłodna, która nie rodziłaś, wykrzykuj i wołaj, która nie zaznałaś bólów rodzenia! Bo liczniejsze są dzieci opuszczonej niż tej, która ma męża. (28) A wy, bracia, jesteście dziećmi obietnicy, tak jak Izaak. (29) Ale tak jak wtedy, ten, który urodził się według ciała, prześladował urodzonego według ducha, tak jest i teraz. (30) I co mówi Pismo? Wypędź niewolnicę i jej syna, bo nie będzie dziedziczyć syn niewolnicy razem z synem wolnej. (31) Otóż, bracia, nie jesteśmy dziećmi niewolnicy, ale wolnej”.

Jest to także oczywiste z tego, co powiedział św. Piotr w Dziejach Apostolskich rozdziale 3 wersecie 25: „Wy jesteście synami tych proroków i przymierza, które Bóg zawarł z waszymi ojcami. Oświadczył On Abrahamowi: W twoim potomstwie będą błogosławione wszystkie rody ziemi”, gdzie prorocy w ich zdolności służenia Kościołowi (1 Piotra rozdział 1 werset 12: „Im też zostało objawione, że sprawy, o których mówią, odnoszą się nie do nich samych, ale do was. Te sprawy są wam obecnie głoszone przez ludzi przemawiających w Duchu Świętym posłanym z nieba. I w te sprawy pragną wejrzeć sami aniołowie”) różnymi elementami wyjaśniającymi obietnice Sary wraz z tymi obietnicami nazywani są matką prawdziwych Izraelitów, którzy właśnie stali się nowymi stworzeniami przez wiarę wzbudzoną w ich sercach przez poprzedni fragment wykładu św. Piotra.